نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار فلسفه هنر، گروه فلسفه هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران

چکیده

فارابی به‌صورت خاص و مجزا به هنر و زیبایی نپرداخته است و به جز اثری تحت عنوان «موسیقی کبیر» که نگاهی علمی و ریاضی‌وار به موسیقی دارد، نگارش دیگری در این زمینه ندارد. عمده شهرت وی به دلیل نظرات خاصی است که در حوزه سیاست و فلسفه سیاسی مکتوب کرده است. او هدف از زندگی فردی و جمعی انسان‌ها را رسیدن به سعادت می‌داند. اما لازمه رسیدن انسان به سعادت را زندگی در جامعه کامل و فاضل می‌داند. انسان باید در چنین جامعه‌ای پرورش یابد و تعلیم ببیند تا به سعادت، که غایتی سیاسی و البته آن‌جهانی است، برسد. معلم و راهنما باید بتواند به‌واسطه قوه تخیل به عقل مستفاد راه داشته باشد. از همین مجرا است که در آرمان‌شهر فارابی هنرمندان نقشی کلیدی بازی می‌کنند و در مرتبه بعد از رئیس مدینه قرار می‌گیرند. دو انگاره تخیل و محاکات از یک سو در تعلیم شهروندان و از دیگر سو، در خلق آثار هنری، شأن و جایگاه اجتماعی‌ـ‌ سیاسی هنرمندان را برجسته می‌کند. تعریف فارابی از زیبایی مبتنی بر مفهوم کمال است. درواقع کمال همان زیبایی است، هچنان‌که کمال، سعادت است. با چنین نگرشی می‌توان گفت کد که کلیت فلسفه سیاسی فارابی صبغه زیباشناسانه دارد و از این طریق می‌توان لوازم و عناصر زیباشناسی سیاسی او را تدوین کرد. در این نوشتار با استفاده از گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و روش توصیفی- تحلیلی، عناصری چون سعادت، قوه متخیله و محاکات بررسی‌شده و به تعریفی پرداخته‌ایم که فارابی مبتنی بر کمال از زیبایی ارائه داده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

ارسطو (1378). علم‌النفس (مترجم: علیمراد داودی). تهران: انتشارات حکمت.
افلاطون (1398). مجموعه رسالات افلاطون؛ جلد 2؛ کتاب ششم جمهوری (مترجم: محمدحسین لطفی). تهران: انتشارات خوارزمی.
برزگر، ابراهیم و دیگران (1385). اندیشه سیاسی فارابی و روش جستاری اسپرینگر. فصلنامه پژوهشی حقوق و سیاست، 8(21)، ؟؟-؟؟.
جهامی و دیگران (2004). موسوعه مصطلحات الفکر النقدی العربی و الاسلامی المعاصر. بیروت: ناشرون.
خندقی، جوادامین (1398). مقایسه تعریف زیبایی از منظر فارابی و آکویناس. مطالعات هنر و رسانه، 1(2)، 29-52.
داوری اردکانی، رضا ( 1389). فارابی فیلسوف فرهنگ. تهران: نشر سخن.
سیاح، علی و دیگران (1400). فارابی و نقش تخیل در تحصیل سعادت. دوفصلنامه حکمت معاصر، 12(2)، 189-218.
فارابی، ابونصر (1388). فصول منتزعه (ترجمه و شرح حسن ملک‌شاهی). تهران: انتشارات سروش.
فارابی، ابونصر (1389). السیاسه‌المدنیه (ترجمه و شرح حسن ملک شاهی). تهران، انتشارات سروش.
فارابی، ابونصر (1391). موسیقی کبیر (مترجم: آذرتاش آذرنوش). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
فارابی، ابونصر (1431). کتاب‌التعلیقات، الاعمال الفلسفیه (تحقیق: جعفر آل‌یاسین). بیروت: المناهل.
فارابی، ابونصر ( 1389) احصاء‌العلوم (مترجم: حسین خدیو). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
فارابی، ابونصر(1354). اندیشه‌های اهل مدینه فاضله (ترجمه و شرح: سیدجعفر سجادی). تهران: شورای عالی فرهنگ و هنر.
فارابی، ابونصر(1364). فصوص‌الحکم (تحقیق محمدحسن آل‌یاسین). قم: انتشارات بیدار.
فارابی، ابونصر(1401). المنطقیات/ج 8 (تحقیق: محمدتقی دانش‌پژوه). قم: انتشارات آیت‌الله العضمی مرعشی نجفی.
فخری، ماجد (1395). فارابی بنیان‌گذار نوافلاطون‌گرایی (مترجم: محمدرضا مرادی طادی). تهران: انتشارات علم.
فیروزجایی، تقی‌زاده طبری، محمدصادق (1392). نسبت حکمت و شهروندان مدینه فاضله  از دیدگاه افلاطون و فارابی. فصلنامه علوم سیاسی، 16(61)، 105-91.
Galston, M. (1990). Politics and excellence: the political philosophy of Al farabi. Princeton: Princeton University.
Mahdi, M. (2010). Alfarabi and the foundation of Islamic political philosophy. Chicago: University of Chicago Press.
CAPTCHA Image