کلان‌شهر تهران و ظهور نشانه‌های الگوی تازه‌ای از روابط زن و مرد؛ مطالعه‌ زمینه‌ها، فرایند، و پیامدهای هم‌‌خانگی

گلچین, مسعود; صفری, سعید

doi:10.22631/ijcr.2017.332

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار جامعه‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

² کارشناس ارشد جامعه‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

https://doi.org/10.22631/ijcr.2017.332

چکیده

امروزه شاهد ظهور نشانه‌های الگوی جدیدی از روابط زن و مرد با عنوان هم‌‌خانگی بدون ازدواج (همباشی، هم‌بالینی) هستیم که در ادبیات روزنامه‌نگارانه و زبان برخی از جوانان، «ازدواج سفید» خوانده می‌شود. به‌نظر می‌رسد چنین سبک‌های زندگی نوظهوری، بیشتر در مناطق شهری بزرگ پدید می‌آیند. در این مقاله کوشیده‌ایم شناخت بیشتری درمورد دلایل و زمینه‌های مؤثر بر تصمیم‌گیری زوجینی که اقدام به شکل‌دهی چنین رابطه‌ای (هم‌‌خانگی بدون ازدواج) می‌کنند، سپس فرایندی که در آن درگیر می‌شوند، و سرانجام، پیامدهایی که عملاً تجربه کرده و یا با آن روبه‌رو می‌شوند، به‌دست آوریم؛ ازاین‌رو با استفاده از تکنیک «مصاحبه‌ عمیق و آزاد» در چارچوب روش «نظریه‌ زمینه‌ای» داده‌های لازم از 16 زوجی که هم‌‌خانگی را برگزیده‌اند، گردآوری و تنظیم شد. پس از تحلیل یافته‌های پژوهش، مقوله‌های «تقلیل کارکرد و اهمیت خانواده»، «مهاجرت»، و «تهران، شهر بی‌نظارت» به‌عنوان شرایط زمینه‌ای، «دید منفی به ازدواج مرسوم»، «باورهای فمینیستی»، و «اعتقاد نداشتن و پایبند نبودن به ارزش‌های دینی جامعه» به‌عنوان شرایط علی، «درگیری در فرایند عاشقانه» و «آشنایی با هم‌‌خانگی» به‌عنوان شرایط میانجی، «هم‌‌خانگی، رابطه‌ برابر»، «هم‌‌خانگی، رابطۀ با پایان باز»، «تجربه‌ رضایت‌بخش از این سبک زندگی»، «موانع داخلی رابطه» و «محدودیت‌های خارجی رابطه» به‌عنوان تعاملات، «تحمل ضرر و زیان ناشی از پایان رابطه» و «اقدام به ازدواج و یا قول به ازدواج جهت برطرف کردن موانع خارجی» به‌عنوان پیامدهای این سبک زندگی تعیین شدند. سرانجام، مفهوم «هم‌‌خانگی، رابطه‌ کم‌دوام ناشی از تضاد ارزش‌های مدرن و سنتی در بستر کلان‌شهر تهران» به‌عنوان مقوله‌ هسته برگزیده شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

جامعه شناسی خانواده

مراجع

احمدی، خدابخش؛ براری، مصطفی؛ و سید اسماعیلی، فتح الله (1390). بررسی نگرش مردم نسبت به ازدواج موقت. فصلنامه‌ علمی‌ـ‌پژوهشی رفاه اجتماعی، 11(43)، 156-135.

آزاد ارمکی، تقی؛ شریفی ساعی، محمدحسین (1390). تبیین جامعه‌شناختی روابط جنسی آنومیک در ایران. فصلنامه‌ خانواده پژوهی، 7(4)، 462-435.

آزاد ارمکی، تقی؛ شریفی ساعی، محمد حسین؛ ایثاری، مریم؛ و طالبی، سحر (1391). همخانگی؛ پیدایش شکل‌های جدید خانواده در تهران؛ سنخ‌شناسی الگوهای روابط جنسی پیش از ازدواج در ایران. دوفصلنامه جامعه پژوهی فرهنگی، 3(1)، 77-43.

استراوس، آنسلم؛ و کوربین، جولیت (1390). اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها (مترجم: بیوک محمدی). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

اعزازی، شهلا (1387). جامعه‌شناسی خانواده با تأکید بر نقش، ساختار و کارکرد خانواده در دوران معاصر. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.

بستان، حسین (1383). اسلام و جامعه‌شناسی خانواده. قم: موسسه پژوهشی حوزه و دانشگاه.

بهنام، جمشید (1383). تحولات خانواده، پویایی خانواده در حوزه‌های فرهنگی گوناگون (مترجم: محمدجعفر پوینده). تهران: نشر ماهی.

بیرکس، ملانی؛ و میلز، جین (1393). تحقیق مبنایی راهنمای عملی (مترجم: سیدمحمد اعرابی، و عبادالله بانشی). تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

پرویزی، سرور؛ حاج باقری، ادیب؛ و صلصالی، مهوش (1394). اصول وروش‌های پژوهش‌های کیفی. تهران: جامعه‌نگر.

حصاری، علی (1386). برآورد شاخص‌های جمعیتی، اشتغال و بیکاری جوانان به تفکیک استان. هفته‌نامه برنامه، 5(212)، 6-9.

خلج آبادی فراهانی، فریده؛ کاظمی پور، شهلا؛ و رحیمی، علی (1392). بررسی تأثیر معاشرت با جنس مخالف قبل از ازدواج بر سن ازدواج و تمایل به ازدواج در بین دانشجویان دانشگاه های تهران. خانواده‌پژوهی، 9(1)، 28-7.

درگاه ملی آمار (1394). چکیده نتایج آمارگیری نیروی کار 1394. تهران: دفتر جمعیت، نیروی کار و سرشماری.

رابینگتن، ارل؛ و واینبرگ، مارتین (1393). رویکردهای نظری هفتگانه در بررسی مسائل اجتماعی (مترجم: صدیق سروستانی). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

زارع، بیژن؛ و فلاح، مهدی (1391). بررسی سبک زندگی جوانان در شهر تهران و عوامل موثر برآن. فصلنامه تحقیقات فرهنگی، 5(4)، 105-75. doi: 10.7508/ijcr.2012.20.004

ساروخانی، باقر (1385). مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی خانواده. تهران: سروش.

سازمان ثبت‌احوال کشور (1394). طلاق ثبت شده به تفکیک استان. سایت سازمان ثبت‌احوال کشور، برگرفته‌شده در 12/2/94 از: https://www.sabteahval.ir/Default.aspx?tabid=4773

ضرابی، وحید؛ و مصطفوی، سید فرخ (1390) بررسی عوامل مؤثر بر سن ازدواج زنان در ایران؛ یک رویکرد اقتصادی. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، 11(4)، 64-33.

طلایی، مرتضی (1391). افزایش زندگی مشترک دختران و پسران مجرد زیر یک سقف، خبرگذاری ایلنا، برگرفته شده در 12/11/1393 از: http://www.ilna.ir/news/news.cfm?id=32538

قدوسی، سمیه؛ بیات، فرنگیس (1393). ازدواج سفید: درد یا درمان. زنان امروز، 1(5)، 1-12.

کرسول، جان دبلیو (1391). طرح پژوهش (رویکردهای کمی، کیفی و شیوه‌ ترکیبی) (مترجم: حسن دانائی فرد، و علی صالحی). تهران: موسسه کتاب مهربان نشر.

کوثری، مسعود؛ و عسکری، سید احمد (1394). بازنمایی خانواده ایرانی از منظر روابط جنسیتی و نسلی در آگهی‌های تلویزیونی. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 8(4)، 26-1. doi: 10.7508/ijcr.2015.32.001

گلچین، مسعود؛ و سیدی، فرشته (1387). خانواده و ازدواج: نگاهی تحلیلی و تطبیقی به ازدواج و طلاق جوانان در سال 1384. مطالعات جوانان، 12، 156-121.

گیدنز، آنتونی (1373). جامعه‌شناسی (مترجم: منوچهر صبوری). تهران: نشر نی.

گیدنز، آنتونی (1380). پیامدهای مدرنیت (مترجم: محسن ثلاثی). تهران: نشر مرکز.

گیدنز، آنتونی (1385). تجدد و تشخص جامعه و هویت شخصی در عصر جدید (مترجم: ناصر موفقیان). تهران: نشر نی.

مارشال، کاترین؛ و راس من، گرچن (1390). روش تحقیق کیفی (مترجم: علی پارسائیان، و سید محمد اعرابی). تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

محمدپور، احمد (1392). روش تحقیق کیفی ضد روش 1. تهران: جامعه‌شناسان.

موحد، مجید؛ و عباسی شوازی، محمد تقی (1385). بررسی رابطه‌ جامعه‌پذیری و نگرش دختران به ارزش‌های سنتی و مدرن در زمینه‌ روابط بین شخصی دو جنس پیش از ازدواج، مطالعات زنان، 4(1)، 99-67.

مینویی، زهرا (1393). بررسی ابعاد حقوقی ازدواج سفید. زنان امروز، 1(5)، صص 1-12.

هاشمی، سید ضیاء؛ فولادیان، مجید؛ و فاطمی امین، زینب (1393). بررسی تجربی دو نظریه رقیب همسرگزینی در ایران. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 7(4)، 187-157. doi: 10.7508/ijcr.2014.28.006

Brown, S. L., & Wright, M. R. (2015). Older adults’ attitudes toward cohabitation: Two decades of change. The Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 71(4), 755-764. doi: 10.1093/geronb/gbv053.

Beinaroviča, O. (2013). The histrical development of regulation of non-marital cohabitation of hetherosexual couples and it`s effect on the creation of modern family law in europe. International Conference on The Interaction of National Legal Systems: Covergence or divergence (25-26 April 2013), Vilnius University, Faculty of Law.

Coast, E. (2009). Currently cohabiting: Relationship attitudes, expectations and outcomes. In Fertility, Living Arrangements, Care and Mobility (pp. 105-125), Netherlands: Springer.

Copen, C. E., Daniels, K., & Mosher, W. D. (2013). First premarital cohabitation in the United States: 2006–2010 national survey of family growth. National Health Statistics Reports, 64(64), 1-15.‏

Christoph, M., Schimmele, & Zheng W. U. (2011). Cohabitation and social engagement. Canadian Studies in Population, 38(3-4), 23-36.

Di Giulio, P., & Rosina, A. (2007). Intergenerational family ties and the diffusion of cohabitation in Italy. Demographic Research, 16(14), 441-468.‏

Hewitt, B. (2006). Trial marriage: Is premarital cohabitation an effective risk minimization strategy for marriage breakdown. Paper Presented to Social Change in the 21st Century Conference, 27 October 2006, Carseldine, Brisbane.

Kulu, H., & Boyle, P. J. (2010). Premarital cohabitation and divorce: Support for the ‘trial marriage’theory. Demographic Research, 23(31), 879-904.‏

Matysiak, A. (2009). Is poland really ‘immune’ to the spread of cohabitation?. Demographic Research, 21(8), 215-234. doi: 10.4054/DemRes.2009.21.8.

Patton, M. Q. (2002). Qualitative Evaluation and Research Methods. London: Sage.

Perelli-Harris, B., Mynarska, M., Berghammer, C., Berrington, A., Evans, A., Isupova, O., & Vignoli, D. (2014). Towards a deeper understanding of cohabitation: Insights from focus group research across Europe and Australia. Demographic Research, 31(34), 1043-1078. doi:10.4054/DemRes.2014.31.34.

Pollard, M., & Harris, K. M. (2013). Cohabitation and marriage intensity: Consolidation, intimacy, and commitment. Santa Monica, CA: RAND Corporation.

Popenoe, D. (2009). Cohabitation, marriage, and child wellbeing: A cross-national perspective. Society, 46(5), 429-436. doi: 10.1007/s12115-009-9242-5.

Urbandictionary (2008, December 17). White marriage, Retrieved March13, 2014 from http://www.urbandictionary.com/define.php?term=White+Marriage.

White Marriage (2015). In Wordnik, Retrieved 2014, March, 9. from: https://www.wordnik.com/words/white%20marriage.

چگونه به این مقاله استناد کنیم:

گلچین، مسعود؛ و صفری، سعید (1396). کلان‌شهر تهران و ظهور نشانه‌های الگوی تازه‌ای از روابط زن و مرد؛
مطالعه‌ زمینه‌ها، فرایند، و پیامدهای هم‌‌خانگی. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 10(1)، 57-29. doi: 10.22631/ijcr.2017.332

HOW TO CITE THIS ARTICLE

Golchin, M., & Safari, S. (2017). Tehran metropolis and the emergence of symptoms of new form of the male-female Relationships; The study of the fields, processes and consequences of cohabitation. Journal of Iran Cultural Research, 10(1), 29-57. doi: 10.22631/ijcr.2017.332

http://www.jicr.ir/article_332.html

نام و نام خانوادگی *

پست الکترونیکی *

وابستگی سازمانی *

توضیحات *

شناسه امنیتی *

فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران

کلان‌شهر تهران و ظهور نشانه‌های الگوی تازه‌ای از روابط زن و مرد؛ مطالعه‌ زمینه‌ها، فرایند، و پیامدهای هم‌‌خانگی

مراجع

مراجع

ارسال نظر در مورد این مقاله

دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 37
پیاپی 37
فروردین 1396
صفحه 29-57

کلان‌شهر تهران و ظهور نشانه‌های الگوی تازه‌ای از روابط زن و مرد؛ مطالعه‌ زمینه‌ها، فرایند، و پیامدهای هم‌‌خانگی

مراجع

مراجع

ارسال نظر در مورد این مقاله

دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 37پیاپی 37فروردین 1396صفحه 29-57

دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 37
پیاپی 37
فروردین 1396
صفحه 29-57