علوم اجتماعی و ارتباطات
زهرا مجدی زاده؛ اعظم راودراد
چکیده
در اینستاگرام، بخش بزرگی از معنای برساخت‌شده با تصاویر و ویژ‌گی‌های بصری به مخاطب منتقل می‌شود و به همین دلیل نیاز است که متون اینستاگرامی با رویکردی چندوجهی تحلیل شوند. روش تحلیل گفتمان انتقادی چندوجهی، همچون سایر انواع تحلیل گفتمان انتقادی به مفاهیم قدرت و ایدئولوژی و نیز به بافت و زمینه دﺧﯿﻞ در اﻣﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺘﻦ توجه دارد ...
بیشتر
در اینستاگرام، بخش بزرگی از معنای برساخت‌شده با تصاویر و ویژ‌گی‌های بصری به مخاطب منتقل می‌شود و به همین دلیل نیاز است که متون اینستاگرامی با رویکردی چندوجهی تحلیل شوند. روش تحلیل گفتمان انتقادی چندوجهی، همچون سایر انواع تحلیل گفتمان انتقادی به مفاهیم قدرت و ایدئولوژی و نیز به بافت و زمینه دﺧﯿﻞ در اﻣﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺘﻦ توجه دارد و در‌عین‌حال، به دلیل توجه بر چندوجهی بودن و استفاده از رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی به‌منظور تحلیل وجه تصویر، برای تحلیل متون اینستاگرامی مناسب است. هدف مقاله حاضر، معرفی روش تحلیل گفتمان انتقادی چندوجهی و بیان چگونگی کاربست آن به‌عنوان روشی مناسب برای انجام تحلیل گفتمان در اینستاگرام است. ساخت هویت، یک حوزه اصلی موردعلاقه برای مطالعات گفتمان انتقادی به شمار می‌رود. از طرفی، رسانه‌های اجتماعی مبتنی بر تصویر همچون اینستاگرام، توانایی تصویر برای برساخت هویت و انتقال آن به دیگران را ارتقا داده‌اند. به همین دلیل، مطالعه برساخت هویت کودکی، مادری و پدری در صفحات کودک‌محور اینستاگرامی برای مطالعه موردی انتخاب شد. برای این منظور، ابتدا الگوی تحلیلی کرس و ون‌لیوون در تحلیل گفتمان انتقادی چندوجهی و چگونگی تحلیل هر یک از فرانقش‌های اندیشگانی، بین‌فردی و ترکیبی شرح داده شد. سپس تنها صفحه کودک‌محور خواهربرادری که در دسته اینفلوئنسرهای سطح بالای اینستاگرام ایرانی قرار دارد، با استفاده از این روش تحلیل شد. یافته‌ها به تفکیک تحلیل متنی و تحلیل پیکره‌ای بیان شد که بهدنبال آن، دو گفتمان مردسالاری و سرمایهداری در این صفحه شناسایی شدند. در ادامه، ارتباط این دو گفتمان با زمینههای اجتماعی و صنعتی شرح داده شد. یافته‌ها همچنین سیال شدن و هم‌زمانی‌شدن هویت‌ها، متأثر از ظهور رسانه‌های اجتماعی را نشان داد.
