حمید ماجدی؛ زهرا سادات سعیده زرآبادی
چکیده
در شهرهای عصر حاضر که اجزای آن بهطور مداوم افزوده شده و دستخوش تحولات متعددی میشوند، سازوکار انسجام شهر در تمامی وجوه، اعم از اجتماعی ـ فرهنگی، کالبدی و زیباییشناختی با مشکلات فراوانی روبهرو است. برای پیشگیری از ظهور و تشدید چندگانگی در ساختارهای همنشین شهری که طی قرون متمادی شکل گرفتهاند، بالا بردن تواناییها و مهارتها ...
بیشتر
در شهرهای عصر حاضر که اجزای آن بهطور مداوم افزوده شده و دستخوش تحولات متعددی میشوند، سازوکار انسجام شهر در تمامی وجوه، اعم از اجتماعی ـ فرهنگی، کالبدی و زیباییشناختی با مشکلات فراوانی روبهرو است. برای پیشگیری از ظهور و تشدید چندگانگی در ساختارهای همنشین شهری که طی قرون متمادی شکل گرفتهاند، بالا بردن تواناییها و مهارتها برای دربرگیری و تلفیق این اجزای نوظهور و گاه پراکنده در یک کل منسجم و معنادار ضروری است.این نوشتار بر آن است که به شناخت فرایندهای انسجام ساختارهای جدید در شهر و رفع تقابل ویژگیهای شهرها در گذشته با شهرهای توسعهیافتة جدید بپردازد که این مهم از طریق بازشناسی بخشهای پایدار در تغییر و تداوم نظامهای نشانهای در گذر زمان و با تأکید بر زمینة بروز و ظهور آنها صورت میگیرد. تبدیل ساختارهای چندگانه به ساختاری منسجم، نیازمند آگاهی از نشانداری در شهرها است. لذا در این پژوهش، دستیابی به روشی برای بررسی و اخذ نشانهها و طبقهبندی آنها در یک نظام نشانهای که از فرهنگ، باورها، تاریخ و ارزشهای حاکم بر جامعه و سایر موضوعهای مرتبط نشئت میگیرد، با تأکید بر زمینهگرایی نشانههای شهری بهمثابه رهیافت اصلی، مورد نظر است.
مسعود حاجیزاده میمندی؛ اکبر زارع شاهآبادی؛ حمید تقوی مریمآبادی
چکیده
بدون شک دین، یکی از مهمترین نظامهای ارزشی هر جامعه است که برای استواری خود نیاز به بازتولید آن در نسلهای بعدی دارد. عوامل گوناگونی میتوانند در این فرایند تأثیرگذار باشند که از میان آنها جامعهپذیری یکی از مهمترینهاست و از میان عناصر جامعهپذیری، خانواده از اهمیت زیادی برخوردار است. در این مقاله، با استفاده از نظریههای ...
بیشتر
بدون شک دین، یکی از مهمترین نظامهای ارزشی هر جامعه است که برای استواری خود نیاز به بازتولید آن در نسلهای بعدی دارد. عوامل گوناگونی میتوانند در این فرایند تأثیرگذار باشند که از میان آنها جامعهپذیری یکی از مهمترینهاست و از میان عناصر جامعهپذیری، خانواده از اهمیت زیادی برخوردار است. در این مقاله، با استفاده از نظریههای نظم اجتماعی ـ به طور عام ـ که ریشه در کارکردگرایی دارد، و نظم خُرد ـ به طور خاص ـ که از نظریات پارسونز و چلبی استخراج شده است؛ تأثیر خانواده بر دینداری جوانان شهر یزد سنجیده میشود. شهر یزد، شهری کویری و از شهرهای کهن ایران زمین است که پیش از اسلام وجود داشته و «ایساتیس» نامیده میشده و پس از ظهور اسلام و گرایش مردم به این دین، «دارالعباده» لقب گرفته است. شهر یزد به شهر بادگیرها، نگین کویر، شهر خشت خام و شهر قنات، قنوت و قناعت نیز معروف است. به نظر میرسد در دهههای اخیر فرایند نوسازی بر ویژگیهای فرهنگی و نهادهای اجتماعی این شهر تأثیر گذاشته باشد که البته دینداری و نهاد خانواده نیز از این امر مستثنی نبودهاند. پژوهش حاضر به روش پیمایشی انجام گرفته و با استفاده از فرمول کوکران از میان 136 هزار خانوار یزدی، حجم نمونة آماری به تعداد 325 خانوار انتخاب شد. در تحلیل دادهها از رگرسیون چندمتغیری، تحلیل واریانس و ضریب همبستگی استفاده شده است. نتایج نشان میدهد بین متغیر وابستة دینداری و متغیر مستقل همگامی مشترک در خانواده رابطة معناداری برقرار است. این رابطه مستقیم و مثبت است بهطوریکه با زیاد شدن میزان همگامی مشترک در خانواده، دینداری جوانان نیز بالا میرود.
عبدالرضا نواح؛ نورالله قیصری؛ سیدمجتبی تقوینسب
دوره 3، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
تحقیق حاضر با استفاده از رویکرد کمّی و به صورت پیمایشی در شهرستان اهواز انجام گرفته است. در این تحقیق، هویت قومیِ بخشی از جمعیت عرب این شهر مورد بررسی قرار گرفته است.اهداف کلان تحقیق، پاسخگویی به سؤالهای زیر است:) عوامل داخلی مؤثر بر هویت قومی این بخش از جمعیت شهرستان اهواز چه بوده است؟؛2) تغییر در هویت قومی این بخش از جمعیت چه تأثیری ...
بیشتر
تحقیق حاضر با استفاده از رویکرد کمّی و به صورت پیمایشی در شهرستان اهواز انجام گرفته است. در این تحقیق، هویت قومیِ بخشی از جمعیت عرب این شهر مورد بررسی قرار گرفته است.اهداف کلان تحقیق، پاسخگویی به سؤالهای زیر است:) عوامل داخلی مؤثر بر هویت قومی این بخش از جمعیت شهرستان اهواز چه بوده است؟؛2) تغییر در هویت قومی این بخش از جمعیت چه تأثیری بر هویت ملی آنان داشته است؟؛ 3) تغییر در هویت قومی چه تأثیری بر گرایش سیاسی مردم دارد؟؛ 4) تغییر در هویت قومی چه تأثیری بر گرایش به خشونت جمعی این جمعیت داشته است؟نمونة آماری در این تحقیق، 384 نفر از عربهای 18 تا 65 سال (زن و مرد) ساکن شهرستان اهواز بوده است. دادههای این تحقیق در زمستان 1386 طی کاری سهماهه، توسط پرسشنامه و به صورت نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای جمعآوری شده است. همچنین به منظور دقت بیشتر، یک پرسشنامة پیشآزمون در مهر ماه 1386 در بین 50 نفر از عربهای ساکن شهرستان اهواز تکمیل شده است.نتایج حاصل از تحلیل دو متغیر دادهها نشان میدهد 21 متغیر از 22 متغیر مستقل (به جز ارتباط با خارج از کشور) با هویت قومی رابطة معناداری دارند. همچنین رابطة هویت قومی و هویت ملی با جهتگیری نهچندان مثبت به مقدار R برابر 586/0 مورد تأیید قرار گرفته است. در تحلیل دومتغیره، سه متغیر که مقدار آمارة آنها بیشتر از همه بود، به ترتیب عبارت بودند از: رضایت از نظام سیاسی، احساس محرومیت نسبی در بُعد سیاسی و احساس محرومیت نسبی در بُعد اقتصادی. نتایج حاصل از تحلیل چندمتغیرة دادهها که با استفاده از رگرسیون چندمتغیرة گامبهگام انجام گرفته است، نشان میدهد 9 متغیر وارد معادلة رگرسیونی شدند که در نهایت توانستهاند 58 درصد از واریانس متغیر وابسته (هویت قومی) را تبیین کنند. متغیر احساس محرومیت نسبی در بُعد سیاسی با مقدار R2 برابر با 32/0 بیشترین اثر تعاملی را در بین سایر متغیرها بر هویت قومی داشته است.
رسول ربانی؛ سیدعلی هاشمیان فر؛ محمد گنجی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تبیین وضعیت قمهزنی در خمینیشهر اصفهان، به نقش عوامل فرهنگی مؤثر بر این پدیده میپردازد. جامعه آماری این تحقیق، مردم خمینیشهر (قمهزنان، تماشاچیان و افراد عادی) است که 411 نفر از آنها به عنوان حجم نمونه انتخاب شدهاند که از این میان، 69/8درصد مذکر و 30/2 درصد مؤنث بودهاند. روش تحقیق، از نوع پیمایش و شیوة نمونهگیری ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تبیین وضعیت قمهزنی در خمینیشهر اصفهان، به نقش عوامل فرهنگی مؤثر بر این پدیده میپردازد. جامعه آماری این تحقیق، مردم خمینیشهر (قمهزنان، تماشاچیان و افراد عادی) است که 411 نفر از آنها به عنوان حجم نمونه انتخاب شدهاند که از این میان، 69/8درصد مذکر و 30/2 درصد مؤنث بودهاند. روش تحقیق، از نوع پیمایش و شیوة نمونهگیری به دلیل حساسیت موضوع مورد مطالعه، سهمیهای بوده است. کنکاش در جامعة آماری مورد مطالعه بر اساس پرسشنامة طراحی شده، به نتایجی منجر شده که برخی از آنها عبارتند از اینکه اگرچه برخی زنان در خمینیشهر قمه میزنند، اما فروانی مردان بیشتر از زنان است؛ تفاوت معناداری در قمهزنی مجردان و متأهلان مشاهده نشده است؛ شاغلان بیشتر از بیکاران به قمهزنی روی میآورند؛ به لحاظ تحصیلی، افراد با تحصیلات زیردیپلم بیش از افراد دارای تحصیلات عالیه قمه میزنند؛ محلة «فروشان» در خمینیشهر دارای بیشترین فراوانی و محلة «ورنوسفادران» دارای کمترین فراوانی است؛ و اینکه درآمد اثری در قمهزنی افراد مورد مطالعه ندارد. همچنین در بین انگیزههای متعدد برای قمهزنی، مهمترین انگیزهها، فرهنگی است که میتوان به موارد یادآوری وقایع روز عاشورا، احترام به بزرگان و نیاکان، ادای نذر و نیاز و استمرار و تحکیم فرهنگ عزاداری و... اشاره کرد.
یوسف محمدیفر؛ محمد احمدی؛ سید دادوش هاشمی
چکیده
امروزه سازمانهای دولتی رضایت شهروندان را به عنوان ضرورتی انکارناپذیر در رأس اهداف و برنامههای خود قرار دادهاند. رضایتمندی از متغیرهای مختلفی تأثیر میپذیرد؛ یکی از این متغیرها اعتماد است. مقالة پیش رو، به بررسی تأثیر این متغیر بر رضایتمندی میپردازد. در این مطالعه، نمونهای به حجم 8352 نفر در 51 دستگاه دولتی با استفاده از ...
بیشتر
امروزه سازمانهای دولتی رضایت شهروندان را به عنوان ضرورتی انکارناپذیر در رأس اهداف و برنامههای خود قرار دادهاند. رضایتمندی از متغیرهای مختلفی تأثیر میپذیرد؛ یکی از این متغیرها اعتماد است. مقالة پیش رو، به بررسی تأثیر این متغیر بر رضایتمندی میپردازد. در این مطالعه، نمونهای به حجم 8352 نفر در 51 دستگاه دولتی با استفاده از روش تحقیق پیمایش، مورد مطالعه قرار گرفتند. این بررسی شامل دو حوزة انتظار مراجعان و برداشت ذهنی آنان از عملکرد سازمانها بود و نتایج نشان داد؛ بین عملکرد و انتظار، اختلاف وجود دارد. فاصلة مشاهدهشده در تمامی متغیرها منفی است و بدان معناست که دستگاههای مورد مطالعه نتوانستهاند به صورت کامل، نیازهای مراجعان را پوشش دهند. بیشترین اختلاف در متغیر «اعتماد به رفع شکایات» و کمترین آن در متغیر «اعتماد به مهارت کارکنان» بوده است. از سویی، آزمون آماری رابطه بین اعتماد (به عنوان متغیر پیشبین) و رضایتمندی (به عنوان متغیر ملاک) را تأیید میکند. همبستگی بهدستآمده بین این دو متغیر 87/0 است؛ بنابراین، با اطمینان میتوان ادعا کرد اعتماد بر سطح رضایتمندی مراجعان تأثیر بسزایی دارد و استانداردسازی و افزایش حساسیت کارکنان و مدیران، برای بهبود آن توصیه میشود.
سیدابوالحسن ریاضی
چکیده
فضا تجلی اندیشة بشری است. از تحلیل آن میتوان به شیوه زندگی و نحوه نگاه انسان به جهان پی برد؛ ازاینرو سیر تکوین اندیشه جوامع انسانی در قالب تحلیل تباینات فضایی و تغییرات کالبدی قابل درک است. بیتردید مدرنیته به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای اندیشه بشری، مبدأ تغییرات بسیاری در تمامی عرصهها و شئون زندگی بشر بوده است. تکوین مدرنیته به ...
بیشتر
فضا تجلی اندیشة بشری است. از تحلیل آن میتوان به شیوه زندگی و نحوه نگاه انسان به جهان پی برد؛ ازاینرو سیر تکوین اندیشه جوامع انسانی در قالب تحلیل تباینات فضایی و تغییرات کالبدی قابل درک است. بیتردید مدرنیته به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای اندیشه بشری، مبدأ تغییرات بسیاری در تمامی عرصهها و شئون زندگی بشر بوده است. تکوین مدرنیته به مدرنیسم و مدرنیزاسیون طی سه قرن اخیر چهرة جهان را دگرگون ساخته است. در این میان فضاهای شهری بیش از پیش و به شکلی آشکار متأثر از این تغییر نگرش هم پاسخگوی نیازهای جدید گردیدهاند و هم خود نیازهای جدیدی برای انسان مدرن خلق کردهاند. تعامل میان تغییرات فکری و تأثیرات فضایی اندیشه بشری در بسیاری از شهرهای اروپایی مورد بررسی قرار گرفته است، اما بررسی این مهم در ایران و بهویژه تهران هدف اصلی مقاله محسوب میشود. بر اساس مطالعات انجامگرفته و با ابتناء به فرضیه محوری یعنی تقدم اندیشه بر ساختارهای فضایی، به صراحت میتوان ادعا نمود تحولات سازمان فضایی تهران از این قاعده مستثنی نیست. ورود اندیشه تجدد به ایران از اواخر دوره قاجار تأثیر زیادی بر سازمان فضایی تهران گذاشت. تهران پایتخت قاجاریه از رهگذر این اندیشه شاهد شبکة جدید روابط شهری، کارکردهای نوین در عرصه تعاملات و صورتبندی جدیدی از فضاهای کالبدی گردید. علاوه بر تغییر در این اشکال ظاهری، تهران اواخر قاجاریه آبستن تحولاتی در حوزه اجتماعی بود که در نهایت با انقلاب مشروطه به بار نشست. فهم بسیاری از تغییرات کالبدی و تحولات فضایی شتابانی که در دوره کوتاه پهلوی اول رخ نمود، بدون ریشهیابی و درک روشنی از دگرگونیهای اواخر دوره قاجار ناممکن به نظر میرسد.
غریب فاضلنیا؛ مرتضی توکلی؛ کاظم تاجبخش
چکیده
مقولة فرهنگ از مهمترین مسائل مؤثر بر توسعه در جوامع انسانی است. اصطلاح توسعة فرهنگی در سالهای اخیر رایج شده و میتواند به تضادی که میان سنت و مدرنیته، میان مکانها و سکونتگاهها وجود دارد، پایان بخشد. هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل فرایند توسعة مناطق روستایی در بُعد فرهنگی است. بخش مرکزی شهرستان رستم به لحاظ توانمندیهای فراوان ...
بیشتر
مقولة فرهنگ از مهمترین مسائل مؤثر بر توسعه در جوامع انسانی است. اصطلاح توسعة فرهنگی در سالهای اخیر رایج شده و میتواند به تضادی که میان سنت و مدرنیته، میان مکانها و سکونتگاهها وجود دارد، پایان بخشد. هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل فرایند توسعة مناطق روستایی در بُعد فرهنگی است. بخش مرکزی شهرستان رستم به لحاظ توانمندیهای فراوان بهخصوص در زمینة کشاورزی و موقعیت استراتژیکی و استعدادهای بالقوه موجود در خود میتواند شایان توجه باشد. جامعة آماری در این پژوهش 53 روستای بخش مرکزی شهرستان رستم را شامل میشود. روش انجام این پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی بوده است. برای گردآوری اطلاعات و دادهها از روش کتابخانهای ـ اسنادی و همچنین مطالعات میدانی، و برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزارهای SPSS و Arc GIS و همچنین در تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیات از «شاخص ناموزون موریس» استفاده شده است. نتایج نشان داد بین سطح برخورداری روستاها از امکانات فرهنگی با شرایط جمعیتی، رابطة معناداری وجود دارد. همچنین بین برنامهریزی فرهنگی با شرایط اجتماعی و جغرافیایی هیچ رابطه معناداری یافت نشد.