جامعه شناسی
خدیجه کشاورز
چکیده
دانشجویان نسلی هستند که در تعیین آینده کشور نقش دارند و ذهنیت آنان دربارۀ امید و ناامیدی برای طرح‌ریزی آینده‌شان در ایران، بر جامعۀ ایران تأثیرگذار است. موضوع امید و نگرانی دربار‌هٔ آینده در جامعه ایران سال‌هاست که اندیشمندان، سیاست‌ورزان و فعالان اجتماعی را متوجه خود کرده‌است. این مقاله تلاش می‌کند به چگونگی شکل‌گیری ذهنیت ...
بیشتر
دانشجویان نسلی هستند که در تعیین آینده کشور نقش دارند و ذهنیت آنان دربارۀ امید و ناامیدی برای طرح‌ریزی آینده‌شان در ایران، بر جامعۀ ایران تأثیرگذار است. موضوع امید و نگرانی دربار‌هٔ آینده در جامعه ایران سال‌هاست که اندیشمندان، سیاست‌ورزان و فعالان اجتماعی را متوجه خود کرده‌است. این مقاله تلاش می‌کند به چگونگی شکل‌گیری ذهنیت امیدوار یا ناامید دانشجویان در شرایط ایران امروز بپردازد. رویکرد این مقاله کیفی است و با 26 دانشجوی دختر و پسر از دانشگاه‌های دولتی شهر تهران مصاحبه نیمه‌ساختاریافته انجام شده است. روش تحلیل اطلاعات در این پژوهش، تحلیل مضمون است. در این مقاله از مفهوم‌پردازی غسان حاج، مردم‌شناس لبنانی‌ـ‌استرالیایی درباره جوامع به‌مثابه «مکانیزم‌های تولید و توزیع امید» استفاده شده‌است. یافته‌ها نشان می‌دهند که امیدِ جمعی در میان بخش مهمی از مشارکت‌کنندگان پژوهش غایب است؛ آنها به‌دلیل وجود تبعیض‌های سیستماتیک و تقاطع تبعیض، از دایرهٔ تولید و توزیع امید طرد می‌شوند. یکی از پیامدهای ناامیدی اجتماعی، تمایل به مهاجرت به خارج از ایران در میان مشارکت‌کنندگان این مطالعه است. از آن‌جا که انسداد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی به گسترش ناامیدی اجتماعی در میان مشارکت‌کنندگان دامن می‌زند، به رسمیت شناختن جنبش‌های اجتماعی و گشودگی نهادهای حکمرانی به طرح مطالبات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مردم و تلاش در جهت برآورده‌ساختن این مطالبات، می‌تواند به گسترش امید اجتماعی در جامعه کمک کند. نتایج پژوهش می‌تواند نگاه ما به مسئله امید را در میان همه اقشار جامعه تعمیق بخشد.
