مقاله علمی پژوهشی
مهدی منتظرقائم؛ زهره علیخانی
چکیده
با توجه به ارتباط همیشگی زندگی تودة مردم با مفهوم جبر و اختیار، و نیز اهمیت ذاتی این مفهوم در حیطة دین، و با عطف نظر به توانایی رسانه‌ها در برساخت روایت تودة مردم از نظام اسباب هستی و همچنین با در نظر گرفتن روابط دین، دولت و تلویزیون در ایران، این تحقیق در پی پاسخگویی به این سؤال برآمده است که در سریال نمونة تحقیق که جزء سریالهای ...
بیشتر
با توجه به ارتباط همیشگی زندگی تودة مردم با مفهوم جبر و اختیار، و نیز اهمیت ذاتی این مفهوم در حیطة دین، و با عطف نظر به توانایی رسانه‌ها در برساخت روایت تودة مردم از نظام اسباب هستی و همچنین با در نظر گرفتن روابط دین، دولت و تلویزیون در ایران، این تحقیق در پی پاسخگویی به این سؤال برآمده است که در سریال نمونة تحقیق که جزء سریالهای مذهبی عامه‌پسند است از مفهوم اختیار چه برساخت معنایی‌ای به مخاطب ارائه میشود. لذا ابتدا یک معرفی اجمالی از مفهوم اختیار در اندیشة اسلامی و دال های آن که امکان بازشناسی فضای تخاصم میان جبر مطلق و اختیار مطلق در بخش عملی تحقیق را فراهم می‌آورد، ارائه شده است. با اتخاذ رویکرد نظری بازنمایی برساختی، ترکیبی از رویکردهای تحلیل گفتمان برای تحلیل دیالوگ‌های سریال دربارة اختیار انسان و نیز الگوی تحلیل کنشگر گریماس برای تحلیل ساختار اساسی کنشگری در سریال استفاده شده است. با ترسیم جداول کنشگران پی‌رفت‌های آغازین و پایانی و نیز نمودار شماتیک آنها نشان داده شده است که سریال به لحاظ روایی و گفتمانی متمایل به گفتمانی جبرگراست. در این مجموعه، نوع توالی روایی و نیز الگوی کنشگری جبری وجود دارد، و سریال خودش را حول دال کیفرانگاری سختی‌ها و پاداش‌انگاری خوشی ها متعیّن می‌سازد؛ و دو دال تقدیرگرایی و خواب‌محوری را در حوزة گفتمانی خود جذب و دال تأثیرگذاری ساختارهای اجتماعی را طرد می‌کند.
مقاله علمی پژوهشی
مجید موحدمجد؛ زینب نیک نجات؛ محمدتقی عباسی شوازی
چکیده
در این پژوهش به مقولة عکس به‌عنوان بستری برای ارتباط و تولید معنا نگریسته میشود و فعالیت هنری-اجتماعی عکاسی، به‌مثابة ابزاری رسانه‌ای که امروزه نقش مهمی در عرصة ارتباطات دارد و همچون سایر ابزارهای رسانه‌ای در خدمت ایدئولوژی صاحبان رسانه است، در نظر گرفته میشود. نظریة بازنمایی، با نگاهی انتقادی به رسانه ظهور یافت. روش نشانه‌شناسی ...
بیشتر
در این پژوهش به مقولة عکس به‌عنوان بستری برای ارتباط و تولید معنا نگریسته میشود و فعالیت هنری-اجتماعی عکاسی، به‌مثابة ابزاری رسانه‌ای که امروزه نقش مهمی در عرصة ارتباطات دارد و همچون سایر ابزارهای رسانه‌ای در خدمت ایدئولوژی صاحبان رسانه است، در نظر گرفته میشود. نظریة بازنمایی، با نگاهی انتقادی به رسانه ظهور یافت. روش نشانه‌شناسی امکان بررسی لایه‌های زیرین متون رسانه‌ای ازجمله عکس را دارد. در این نوشتار بر اساس نظریة بازنمایی و روش نشانه‌شناسی به تحلیل عکس‌های پایگاه عکاسی توتالی کول پیکس با موضوع محرم و عاشورا پرداختیم. مؤلفههای به‌دست‌آمده از تحلیل عکس‌ها، گویای این امر بود که عکس‌ها با ارائة تصویری همراه با اعوجاج از مناسک محرم در میان مسلمانان، به بازنماییِ اسلام و مسلمانان به‌عنوان یک «دیگری» می‌پردازد. ویژگی‌هایی همچون خشونت عزاداران، غلبة مردانگی و نقش منفعل زنان عزادار در مناسک دینی، انسجام و قدرت جمعی آنان، به‌علاوة فراگیری این ویژگی‌ها در میان همة مسلمانان ازجمله مضامین حاضر در این مجموعه‌عکس است؛ ضمن اینکه نمادهای مرسوم شیعی نیز در عکس‌ها با چنین مضامینی آمیخته میشود. مفاهیم برآمده از تحلیل عکس‌ها که اغلب حول مضامین منفی همچون خشونت است، می‌تواند اقدامی در راستای جریان کلی‌تر اسلام‌هراسی در جهان غرب قلمداد شود.
مقاله علمی پژوهشی
سارا شریعتی؛ شیما غلامرضا کاشی
چکیده
مقالة حاضر، شرح یک پژوهش کیفی میدانی است که به بررسی یکی از مهم‌ترین تحولات حوزة مناسک دینی می‌پردازد؛ مقدس‌سازی اشخاص و مکان‌هایی که سنت دینی آنها را به‌عنوان چیز مقدس نشناخته است. مزار سهراب سپهری، یکی از نمونه‌های این «مکان‌های جدید» است که پژوهش حاضر مطالعه‌ای موردی در خصوص مناسک و جهان معنایی زائران این مکان است. زائران ...
بیشتر
مقالة حاضر، شرح یک پژوهش کیفی میدانی است که به بررسی یکی از مهم‌ترین تحولات حوزة مناسک دینی می‌پردازد؛ مقدس‌سازی اشخاص و مکان‌هایی که سنت دینی آنها را به‌عنوان چیز مقدس نشناخته است. مزار سهراب سپهری، یکی از نمونه‌های این «مکان‌های جدید» است که پژوهش حاضر مطالعه‌ای موردی در خصوص مناسک و جهان معنایی زائران این مکان است. زائران جوان مزار سهراب، تلاش میکنند تا گونههای جدیدی از دینداری را خلق و تجربه کنند؛ الگوهای متنوعی که هرکدام در عین فاصله داشتن از دین و مناسک سنتی، عناصری از آن را وام میگیرند و آنها را بهنحو جدیدی نمایش می‌دهد. در ایران این پدیده را میتوان به‌عنوان نوعی تلاش برای ابداع شکلی گشوده و منعطف از دین تفسیر کرد. تجربة اشکالی از معنویت و دینداری که کثرتگرایی، کمرنگ بودن وجوه سیاسی و سیال و منعطف بودن از ویژگی‌های اصلی آن است و درعینحال قادر به تولید تجربههای گرم و شورانگیز معنوی در قالب ایجاد تحول در مناسک دین عامه است.
مقاله علمی پژوهشی
آرش حسن‌پور؛ ثریا معمار
چکیده
دینداری در زمانة کنونی متنوع و متکثر شده است. این مطالعه با پذیرفتن این پیش‌فرض که دینداری به‌مثابه امری متنوع و متلون، خارج از دوگانة دیندار یا بی‌دین بودن افراد است، به شناسایی و تفسیر نوع خاصی از دینداری در بین جوانان شهر اصفهان پرداخته است. بدین منظور، با مرور مطالعات پیشین، در چارچوب روش کیفی، رویکرد تفسیری، سنت نظریة زمینه‌ای ...
بیشتر
دینداری در زمانة کنونی متنوع و متکثر شده است. این مطالعه با پذیرفتن این پیش‌فرض که دینداری به‌مثابه امری متنوع و متلون، خارج از دوگانة دیندار یا بی‌دین بودن افراد است، به شناسایی و تفسیر نوع خاصی از دینداری در بین جوانان شهر اصفهان پرداخته است. بدین منظور، با مرور مطالعات پیشین، در چارچوب روش کیفی، رویکرد تفسیری، سنت نظریة زمینه‌ای و ابزار مصاحبه و در پرتو الهامات نظری زیمل در بحث دینداریهای نوگرا، دادههای تحقیق جمعآوری شد. نتایج یافتههای کیفی تحقیق، بیانگر آن است که میتوان با تأکید بر معیار «خودتشخیصی» فرد دیندار بهنوعی خاص از دینداری تحت عنوان دینداری «خودمرجع» اشاره کرد. نتایج این مطالعه و بررسی یافتههای کیفی همچنین گویای آن است که دینداری جوانان در این سنخ، بدل به امری شخصی، غیرالزامآور، خصوصی، سلیقهای، گزینشی، مبتنی بر تعقل، خرد فردی و همراه با نپذیرفتن دگرسالاری نهادهای دینی شده است و به سمت امری اقتضایی و لذتگرایانه سیر می‌کند. همچنین در این مطالعه تلاش شده است تا مدل پارادایمیک اخذشده از دادهها در چارچوب نظریة زمینه‌ای در قالب شرایطِ علی، زمینه‌ای، تعاملی و پیامدی، در ارتباط با ظهور و تأثیرات این سنخ دینداری، ترسیم، توصیف و تشریح شود.
مقاله علمی پژوهشی
سیروس اسدیان؛ مرضیه مقدم
چکیده
این تحقیق با هدف بررسی تأثیرمشاهدة کارتون‌های مذهبی در دینداری دانش‌آموزان دختر پایة ششم ابتدایی صورت گرفته است. روش مورد استفاده شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعة آماری شامل دانش‌آموزان دختر پایة ششم ابتدایی است که در مدارس غیردولتی شهر میاندوآب در سال تحصیلی 94-93 مشغول به تحصیل هستند. با ...
بیشتر
این تحقیق با هدف بررسی تأثیرمشاهدة کارتون‌های مذهبی در دینداری دانش‌آموزان دختر پایة ششم ابتدایی صورت گرفته است. روش مورد استفاده شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعة آماری شامل دانش‌آموزان دختر پایة ششم ابتدایی است که در مدارس غیردولتی شهر میاندوآب در سال تحصیلی 94-93 مشغول به تحصیل هستند. با روش نمونهگیری تصادفی پانزده نفر برای گروه آزمایش و پانزده نفر هم برای گروه کنترل انتخاب شدند. قبل از انجام هرگونه مداخلهای، سنجش دینداری در هر دو گروه از طریق پرسشنامه انجام شد. پس از گذشت دو هفته، در گروه آزمایش مداخلات لازم (پخش کارتون‌های مذهبی) در طی یازده هفته صورت گرفت و در کلاس دیگر (گروه گواه) هیچگونه مداخلهای صورت نگرفت. در نهایت، پس از گذشت سه ماه مجدداً از طریق پرسشنامة سنجش دینداری در هر دو گروه انجام شد و نتایج با استفاده از تحلیل کواریانس چندمتغیره مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصله حاکی از آن است که کارتون‌های مذهبی توانستهاند تغییرات معناداری را در دینداری دانش‌آموزان گروه آزمایش ایجاد کنند.
مقاله علمی پژوهشی
فاطمه عموعبداللهی؛ خدیجه سفیری
چکیده
حضور روحانیت در عرصه‌های مختلف زندگی دینی، اجتماعی و اقتصادی جامعة ایران هم با مبانی نظری اسلامی (با تکیه بر امامت و ولایت) مشروعیت یافته و هم بر بستری از ضرورت تاریخی توجیه شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که منزلت روحانیون پس از انقلاب اسلامی به‌خصوص در بین جوانان دچار تغییراتی شده است. با توجه به قوت گرفتن رویکردهای نقادانه در نظام ...
بیشتر
حضور روحانیت در عرصه‌های مختلف زندگی دینی، اجتماعی و اقتصادی جامعة ایران هم با مبانی نظری اسلامی (با تکیه بر امامت و ولایت) مشروعیت یافته و هم بر بستری از ضرورت تاریخی توجیه شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که منزلت روحانیون پس از انقلاب اسلامی به‌خصوص در بین جوانان دچار تغییراتی شده است. با توجه به قوت گرفتن رویکردهای نقادانه در نظام آموزشی کشور و گسترش تفکر انتقادی، در این مقاله بر آنیم که با روش کمّی پیمایش به بررسی رابطة تفکر انتقادی و میزان تبعیت از روحانیت در بین دانشجویان بپردازیم. جامعة آماری این پژوهش را دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه‌های دولتی تهران در سه دانشگاه الزهرا، دانشگاه امام صادق (ع) و دانشگاه شهیدبهشتی تشکیل می‌دهد. نمونة آماری نیز با استفاده از فرمول کوکران و با نمونهگیری متناسب با حجم 370 نفر انتخاب شدند. نتایج حاکی از آن است که بین تفکر انتقادی و میزان تبعیت از روحانیت رابطة معناداری وجود ندارد. اما خردهمقیاسهای کنجکاوی و ذهن باز رابطهای منفی با تبعیت از روحانیت دارد و حقیقتجویی رابطة مثبتی با تبعیت از روحانیت دارد. همچنین بر اساس نتایج کسبشده بین تفکر انتقادی و مراجعة دانشجویان به متخصصان دینی غیرروحانی رابطة مثبتی وجود دارد.
مقاله علمی پژوهشی
سید مهدی الحسینی المدرسی؛ فاطمه محمدی؛ هوشمند باقری قره‌بلاغ؛ مصطفی کشاورز مولایی
چکیده
در میان عواملی که به‌منظور تسهیل زندگی روزمرة مصرفکننده با درگیری ذهنی بالا لازم است، پوشاک مد عاملی مهم و قابلتوجه برای بسیاری از مصرفکنندگان است و در سال‌های اخیر توجه مصرفکنندگان به این حوزه بیشتر شده است. با توجه به ضرورت موضوع، این پژوهش بررسی اثر مذهب، مادیگرایی و ویژگی‌های جمعیت‌شناختی مصرفکننده بر ...
بیشتر
در میان عواملی که به‌منظور تسهیل زندگی روزمرة مصرفکننده با درگیری ذهنی بالا لازم است، پوشاک مد عاملی مهم و قابلتوجه برای بسیاری از مصرفکنندگان است و در سال‌های اخیر توجه مصرفکنندگان به این حوزه بیشتر شده است. با توجه به ضرورت موضوع، این پژوهش بررسی اثر مذهب، مادیگرایی و ویژگی‌های جمعیت‌شناختی مصرفکننده بر درگیری ذهنی با پوشاک مد را در بین شهروندان یزدی مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیق حاضر به‌صورت پیمایشی و از بُعد هدف، توصیفی است. در آمار تحلیلی این پژوهش برای تعیین نقش و جایگاه هریک از مؤلفههای پژوهش، با استفاده از نرم افزار Amos، روش تحلیل عاملی تأییدی به کار گرفته شده است. همچنین به‌منظور بررسی روابط بین درگیری پوشاک مد با ابعاد آن از آزمون همبستگی، و برای تعیین نحوة تأثیر درگیری با پوشاک مد و دانش ذهنی بر اطمینان در تصمیم‌گیری مد، از آزمون رگرسیون خطی استفاده شده است. جامعةآماریپژوهششاملکلیةافرادبالایبیستسالدرسطحشهریزد است.حجمنمونهبااستفادهازفرمولکوکران99نفرمحاسبهشد. نتایج تحقیق نشان داد که مذهب و مادیگرایی بر درگیری ذهنی با پوشاک مد تأثیر معنیداری دارند و درگیری بر اطمینان تصمیم‌گیری مد تأثیر مثبت و معنیداری دارد. همچنین درگیری ذهنی با پوشاک مد و دانش ذهنی تأثیر مثبت و معنیداری بر اطمینان تصمیم‌گیری مد دارد. در بررسی ارتباط عوامل جمعیت‌شناختی (جنسیت، سن، تحصیلات و درآمد) با متغیرهای مورد مطالعه مشخص شد که همبستگی بین آنها حتی در سطح اطمینان 95 درصد هم معنیدار نبود.
