نویسنده
استادیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان
چکیده
این مقاله با رویکردی کلان‌نگر ناظر بر تحلیل شرایط ساختاری ـ تاریخیِ «امکان و امتناع قانون و نظم در ایران» است. غالباً تبیین‌های ارائه‌شده از علل تاریخی غیبت قانون و نظم اجتماعی در تاریخ و جامعه ایران، با نگاهی غایت‌شناختی، به دنبال شرح موانع «کنونیِ» غیبت قانون در جامعه ایران هستند. در این انگاره، «تاریخ ایران» در خدمت فهم شرایط کنونی جامعه ایران و به شکل وارونه مفهوم‌یابی می‌شود. شناخت ناشی از این «تبیین‌های تاریخی»، به جای آنکه در راستای تفسیر ساختارهای حاکم بر جامعه ایران در گذر تاریخ باشد، دغدغه فهم «ایران معاصر» را دارند. به علاوه، تحلیل‌های مذکور علت‌های غیبت قانون و نظم مبتنی بر آن را با روشی مقایسه‌ای و با رویکردی بنیادگرا (با تأکید بر بنیان اقتصادی یا سیاسی) تبیین می‌کنند. مقاله حاضر مدعی است کاربست تئوری عام تغییر اجتماعی (چه نوع مارکسیستی و چه نوع وبری آن)، که با محوریت تاریخ غربِِ میانه تولید شده است، توان تحلیل غیبت تاریخی قانون و موانع استقرار آن در تاریخ ایران را ندارد و میان عناصر تشکیل‌دهنده تبیین‌های مذکور و واقعیتِ «عدم استقرار قانون در تاریخ ایران» ارتباطی وجود ندارد. در مقابل، این مقاله سعی دارد با الگویی ساختارگرایانه غیبت تاریخی قانون در جامعه ایران را با محوریت مفهوم «مفصل‌بندی» در تحلیل و در ساختارهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه ایران (و نه غرب میانه) جستجو کند. مقاله حاضر مدعی است علت بنیادین «عدم استقرار قانون در تاریخ ایران» نوع مدیریت سیاسی، نظامی و اقتصادیِ محدوده سرزمینی ایران است.
کلیدواژه‌ها
(Arabic Translation of ), Edited by Ehsân Eŝrâqi, Tehran: Entesârât-e Tarjome-h
va Naŝr-e Ketâb.
Benton, T., Craib, I. (1384 [2005 A.D]) Falsafe-h Olum-e Ejtemâi,
Bonyânhâ-ye Falsafi-ye Tafakor-e Ejtemâi (Persian Translation of Philosophy
of Social Science, the Philosophical Foundations of Social Thought), Translated
by Ŝahnâz Mosamâ Parast, Tehran: Enteŝârât-e Agah.
Althusser, L (1969) For Marx, Allen lance London: the Penguin Press.
Althusser, L. & Balibar, E. (1970) Reading Capital, London: New Left
Book.
Cervis, D. V. D. (1380 [2001 A.D]) Chârdin va Irân, Tahlili az ozâ-e Iran
dar Qarn-e Hefdahom-e Milâdi (Persian Translation of Chardin and Persia,
Analysis of the Situation of Persia in the Seventeenth Century), Translated by
Hamze-h Axavân Taqavi, Tehran: Enteŝârât-e Farzân Rooz.
Chardin, J (1811) Voyages du Chevalier Chardin, en Perse et autres lieux de
l`Orient, volumes I, IV, VII, Paris: le Norman.
_____ (1345 [1966 A.D]) Siyâhatnâme-h Chârdin (Persian Translation of
Cardin’s Itinerary), Translated by Mohammad Abbâsi, Tehran: Amir Kabir.
_____ (1374 [1995 A.D) Safarnâme-h Chârdin (Persian Translation of
Cardin’s Itinerary), Translated by Iqbâl Yaqmâii, Tehran: Enteŝârât-e Tous.
Ferrier, R. W. (1973) “The Armenians and the East India Company in Persia
in the Seventeenth and Early Eighteenth Centuries”, Economic History Review,
Vol. 26 (1): 38-62.
Foran, J. (1377 [1998 A.D]) Moqâvemat-e Ŝekanande-h (Persian Translation
of Resistance Fragile), Translated by Ahmad Tadayon, Enteŝârât-e Moasese-h
Xadamât-e Farhangi-ye Rasâ.
Freer, R. (1380 [2001 A.D]) Tejarat dar Dore-h Safaviye-h (Persian
Translation of Trade in Safaviye-h Era), University of Cambridge, The History
of Persia, Safaviye-h Era, Research from Cambridge University, Tehran:
Enteŝârât-e Elmi va Farhangi.
Hall, S.; Held, D., Tony Mc Grew, T. (1992) Modernity and its Futures, UK:
Polity, OU Press.
Hinz, W. (1362 [1983 A.D]) Taŝkil-e Dolat-e Meli dar Iran (Persian
Translation of Iran’s Aufstieg Zum National State), Translated by Kaykâvoos
Jahândâri, Tehran: Enteŝârât-e Xârazmi.
Howras, D. (1377 [1998 A.D]) “Nazariye-h Goftemân” (Persian Translation
Siyâsi, Vol. - (2): 152-182.
Inalcik, H. and Steensgaard, N. (1979) Article on “Harir”, The Encyclopedia
of Islam, (New Edition, Vol. 3, PP. 209-221), Leiden E. J. Brill and London:
Luzac & Co.
Issawi, C (1971) The Economic History of Iran: 1800-1914, Chicago and
London: The University of Chicago Press.
Laclau, E. &Mouffe, C. (1985) Hegemony and Socialist Strategy: Towards
a Radical Democratic Politics, London: Verso.
Lambton, A. (1345 [1966 A.D]) Mâlek va Zâre dar Irân (Persian Translation
of Landowner and peasant in Persia), Translated by Manoocehr Amiri, Tehran:
Bongâh-e Tarjome-h va Naŝr-e Ketâb.
Marx, K. (1957) The Poverty of Philosophy, New York: International
Publisher.
Mazavi, M. (1363 [1984 A.D]) Peydâyeŝ-e Dolat-e Safaviye-h (Persian
Translation of The Emergence of Safaviye-h State), Translated by Yaqob Azand,
Tehran: Naŝr-e Gostare-h.
Meilink-Roelofsz, M. (1972-1974) “The Earliest Relations between Persia
and the Netherlands”, Persica, vol.- (-) : 1-50.
Naamâni, F. (1358 [1979 A.D]) Takâmol-e Feudâlism dar Irân (Evolution
of Feudalism in Iran), Tehran: Enteŝârât-e Xârazmi.
Raatgever, R. (1985) “Analytic Tools, Intellectual Weapons: Thediscussion
among French Marxist Anthropologists about the Identification of Modes of
Production in Africa”, in Van Binsbergen, W and Geshiere, P., Old Modes of
Production and Capitalist Encroachment, Anthropological Explorations in
Africa, UK: Routledge and Kegan Paul Plc.
Raznhân, M. (1374 [1995 A.D]) Barrasi-ye Naqŝ-e Siyâsi-ye Ilât va Aŝâyer
dar Dore-h Safaviye-h (Persian Translation of The Political Role of Tribes
in Safaviye-h Era), PhD Thesis, Faculty of Humanities, Tarbiat Modarres
University.
Reherbern, K, M. (1349 [1970 A.D]) Nezâm-e Ilât dar Dore-h Safaviye-h
(Persian Translation of The System of Tribes in Safaviye-h Era), Translated by
Kaykâvoos Jahândâri, Tehran: Bongâh-e Tarjome-h va Naŝr-e Ketâb.
Reid, J (1988) “Tribalism and Society in Islamic Iran, 1500-1629”,
International Journal of Middle East Studies, Vol.20 (3): 408-410.
Romlo, H. (1349 [1970 A.D]) Ahsan Altâvarix, (Persian Translation of The
Best History), Edited by Abdolhossein Navâi, Tehran: Enteŝârât-e Tarjome-h
va Naŝr-e Ketâb.
Moral Stories), Edited by Seyyed Hasan Sâdât Nâseri, Tehran: Enteŝârât-e
Vezârat-e Erŝâd.
Savory, R (1980) Iran under the Safawids, UK: Cambridge University
Press.
Smith, J. (1978) “Turanian Nomadism and Iranian Politics”, Iranian Studies,
Vol. 11 (1):57-81.
Steensgaad, N (1974) The Asian Trade Revolution of the Seventeenth
Century, The East India Companies and the Decline of the Caravan Trade,
Chicago and London: The University of Chicago Press.
Sϋmer, F. (1371 [1992 A.D]) Naqŝ-e Torkân dar Taskil-e Dolat-e Safaviye-h
(Persian Translation of Safavi Devletinin Kurulusu ve Gelismesinde Anadolu
Tϋrklerinin Rolϋ), Translated by Ehsân Eŝrâqi, Mohammad Taqi Imâmi, Tehran:
Naŝr-e Gostare-h.
Torkamân, A. (1334 [1955 A.D]) Târix-e Alam Arâ-ye Abâsi (Persian
Translation of The History of Alam Ara-ye Abasi), Edited by Iraj Afŝâr, Tehran:
Amir Kabir.
University of Cambridge (1380 [2001 A.D]) Târix-e Iran, Dore-h Safaviye-h,
Pažoheŝi az Dâneŝgâh-e Cambridge (Persian Translation of The History of
Persia, Safaviye-h Era: Research from Cambridge University), Translated by
Yaqob Azand, Tehran: Enteŝârât-e Jâmi.
Valii, A. (1380 [2001 A.D]) Irân-e Piŝâsarmâye-h dâri, Târix-e Nazari
(Persian Translation of Iran Pre-capitalism, Theoretical History), Translated by
Hasan Ŝamsâvari, Tehran: Naŝr-e Markaz.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله