پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران
2008-1847
2476-5058
5
3
2012
12
03
تحلیل جامعه شناختی عوامل موثر بر گرایش به حجاب مطالعه موردی: گرایش به حجاب در بین دانشجویان دختر دانشگاه مازندران
1
29
FA
محمود
شارعپور
دانشیار جامعهشناسی دانشگاه مازندران
sharepour@yahoo.com
سیده زنیب
تقوی
عضو هیأت علمی جهاد دانشگاهی واحد مازندران
مهدی
محمدی
دانشجوی دکتری جامعهشناسی
m48r52@yahoo.com
10.7508/ijcr.2012.19.001
<span style="font-family: Tahoma, sans-serif; font-size: 13.3333px; text-align: right;">از نگاه جامعه شناختی، حجاب در بستری از روابط اجتماعی شکل می گیرد که در آن چهارچوب، مسائل زنان دارای ابعاد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و همچنین مولفه های مذهبی، معنوی، منزلتی، شخصیتی و رفتاری است که از پارادایم و منظرهای مختلف قابل بررسی است. هدف از این تحقیق، بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با گرایش دانشجویان دختر نسبت به حجاب است. جامعه آماری این تحقیق را دانشجویان دختر مشغول به تحصیل در دانشگاه مازندران تشکیل می دهند که تعداد آنها در سال 1390، برابر با 13000 نفر بوده است. پرسش نامه محقق ساخته با پایایی 0.74 به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای در اختیار 560 نفر از آنها قرار داده شد. نتایج تحلیل مسیر و رگرسیون چندمتغیره نشان داد که مهم ترین متغیر موثر بر گرایش به حجاب، متغیر گرایش به فمینیسم بوده است. سایر متغیرهای موثر به ترتیب عبارتند از: عوامل محرک اجتماعی، پایگاه اقتصادی اجتماعی، سبک زندگی و محل سکونت. مدل تحلیلی، تنها 33 درصد عوامل موثر بر حجاب را تبیین کرده است. در ضمن، گرایش به حجاب و فمینیسم به عنوان دو گرایش متعارض، در حد متوسط به بالا و تا حد قوی در بین جامعه آماری مشاهده شده است.</span>
تحلیل جامعه شناختی,دانشجویان دختر دانشگاه مازندران,گرایش به حجاب
http://www.jicr.ir/article_247.html
http://www.jicr.ir/article_247_fdbf390ee13371ab0f06485e903ded12.pdf
پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران
2008-1847
2476-5058
5
3
2012
12
03
الزامات همسویی نهادهای سیاست گذار و اجرایی در فرایند خط مشی گذاری فرهنگی عفاف و حجاب
31
45
FA
شهلا
باقری میاب
دانشیار دانشگاه خوارزمی
shbagher@iran.ir
محمدرضا
باقری
دکتری مدیریت فرهنگی واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اصفهان
bagheriomid@yahoo.com
10.7508/ijcr.2012.19.002
<span style="font-family: Tahoma, sans-serif; font-size: 13.3333px; text-align: right;">تدوین سیاست و خط مشی گذاری از اقدامات مهم در نظام سازی اجتماعی است. سیاست گذاران با تدوین افق و چشم انداز آینده، مسیر پیش رو را مشخص می نمایند و تمرکز اصلی خط مشی گذار، بررسی تعامل دولت با جامعه است که در مراحل شناخت و فهم مساله، طراحی و شکل گیری، اجرا، ارزیابی، اصلاح و تغییر خط مشی صورت می گیرد. می توان اذعان داشت که سیاست گذاری و تدوین خط مشی از مجموعه حرکات اراده جمعی ملت ها و دولت ها برای نظام سازی و نظام پردازی جامعه است. بعد از انقلاب اسلامی ایران، فرایند نظام سازی با قوت و ضعف هایی در مقاطع مختلف سیاسی اجتماعی همراه بوده است و نظام سازی در حوزه عفاف و اخلاق جنسی، گذشته از آنکه ضرورت مبنایی نظام سازی اسلامی ایرانی است، از هماهنگی و همسویی لازم دستگاه های ذی ربط برخوردار نبوده است. بررسی ها نشان می دهد که غالب برنامه های راهبردی سازمان ها، در عمل با شکست مواجه می شوند و علت اصلی این امر نیز عدم ارتباط میان ساحت نظر و عمل است. بدین معنا که در ساحت نظری، ایده ها و اهداف بیان می شوند و در عرصه عمل، برنامه هایی اجرا می شوند که ارتباط منطقی و قابل سنجشی با آرمان ها و سیاست های تدوین شده ندارند. به بیان دیگر، ریشه این مشکل، در عدم تنظیم و تنسیق مدلی جامع برای ترجمه چشم انداز و سیاست ها به برنامه های عملیاتی نهفته است. این مقاله، ضمن مفروض انگاشتن تمایز عرصه سخت افزاری و نرم افزاری خط مشی گذاری فرهنگ به دلیل افزایش قدرت تحلیل موضوع، سعی بر آن دارد که شکاف موجود را به نمایش گذارد و ناهمسویی موجود را به این عامل منتسب سازد و در نهایت، پیشنهاداتی برای ارتقای سطح همسویی و هماهنگی ارائه دهد. شایسته است نظام خط مشی گذاری، میزان انطباق عملکردهای جاری با سیاست های کلان را ارزیابی کرده و متناسب با آن، اقداماتی برای بهبود در فرایندها، ایجاد انگیزش و تعلیم افراد و گروه ها و توسعه نظام های اطلاعاتی را پایش کند.</span>
حجاب و عفاف,خط مشی گذاری فرهنگی,سیاست گذاری اجتماعی,نظام سازی
http://www.jicr.ir/article_248.html
http://www.jicr.ir/article_248_eb7aa7aceaa4108e1a7e952456ab9561.pdf
پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران
2008-1847
2476-5058
5
3
2012
12
03
جامعه اطلاعاتی، هویت فرهنگی و رسالت دانشگاه ها
47
76
FA
زهرا
کریمیان
دانشجوی دکتری مدیریت آموزش عالی دانشگاه شهید بهشتی
z_karimian_z@yahoo.com
علی محمد
احمدوند
دانشیار دانشگاه امام حسین (ع)
10.7508/ijcr.2012.19.003
<span style="font-family: Tahoma, sans-serif; font-size: 13.3333px; text-align: right;">در افق چشم انداز بیست ساله «ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، با هویت اسلامی و انقلابی، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بین الملل ...» (سند چشم انداز بیست ساله).</span><br style="font-family: Tahoma, sans-serif; font-size: 13.3333px; text-align: right;" /><span style="font-family: Tahoma, sans-serif; font-size: 13.3333px; text-align: right;">در مهم ترین سند توسعه ملی کشور بر تقویت فرهنگ ایرانی اسلامی، ضرورت برخورداری از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطات سازنده بین المللی به عنوان شاخصه های قدرت و توان ملی به وضوح تاکید شده است. به ویژه آنکه تحولات پرشتاب فناوری های اطلاعاتی در عصر جدید، علاوه بر ابعاد فنی و دانشی آن، تاثیرات فرهنگی اجتماعی عمیقی را در جامعه اطلاعاتی امروز به دنبال داشته و زمینه ارتباطات وسیع بین فرهنگی جوامع را فراهم کرده است. ظهور فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطات، ازسویی امکان بروز هویت های واگرای منطقه ای را فراهم کرده و از سوی دیگر، نوعی هم گرایی جهانی را در عرصه فرهنگ و هویت در پی داشته است. در این میان، دانشگاه ها به لحاظ نقش های متنوع علمی، فناوری و فرهنگی خود در هدایت و تربیت مهم ترین سرمایه های انسانی و آینده ساز جامعه، از جایگاه ویژه ای در تحقق اهداف چشم انداز توسعه برخوردارند. در این مطالعه، به روش نظری تحلیلی، با واکاوی دیدگاه های موجود در زمینه هویت فرهنگی و جامعه اطلاعاتی، ضمن مروری بر روند تشکیل هویت های بنیادین در گذار از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی، به بررسی تغییر هویت های برخاسته در شبکه ها و نقش دانشگاه ها در این باره پرداخته شده و چهارچوب مفهومی حاصل از ارتباط سه مقوله هویت فرهنگی، جامعه اطلاعاتی و دانشگاه ارائه شده است.</span>
آموزش عالی,جامعه اطلاعاتی,دانشگاه,رسالت,هویت فرهنگی
http://www.jicr.ir/article_249.html
http://www.jicr.ir/article_249_8e566910594a86596fae3bd61134564e.pdf
پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران
2008-1847
2476-5058
5
3
2012
12
21
معناداری در جهان ارتباطات
77
102
FA
علی
آدمی
استادیار گروه روابط بینالملل دانشگاه علامه طباطبایی (نویسنده مسئول)
aliadami2002@yahoo.com
حاجیه
صباغ کلجاهی
مدرس دانشگاه پیام نور واحد گالیکش
10.7508/ijcr.2012.19.004
<span style="font-family: Tahoma, sans-serif; font-size: 13.3333px; text-align: right;">آنچه در این مقاله مدنظر است، بررسی وضعیت ارتباطات در جهان امروز و به طور اخص رسانه ها و ارتباط آن با دین است. اندیشمندان مختلفی در حوزه ارتباطات و اطلاعات، رابطه ارتباطات و اطلاعات با مقوله دین را بررسی کرده اند.در این تحقیق سعی شده است که مهم ترین نظریات بعضی از آنها موردتامل قرار گیرد. چگونگی ارتباط رسانه ها با عامل فرهنگ و همچنین، نقش آنها در شکل دهی به شخصیت انسان ها و نحوه ارتباط انسان ها با یکدیگر از خلال رسانه ها از جمله عواملی بودند که این مقاله دغدغه بررسی آنها را داشت. از آنجایی که جهانی شدن یا به تعبیر بعضی از اندیشمندان، جهانی سازی، خصوصا در حوزه اقتصاد، مهم ترین ویژگی و مشخصه جهان امروز است، عامل رسانه ارتباط تنگاتنگی در گسترش این مقوله بازی می کند و از آنجا که دین به طور قابل توجهی چه به صورت ایجابی و چه به صورت سلبی از جهانی شدن که رسانه نقش کاتالیزور را در آن دارند، تاثیر می گیرد، این مقاله ارتباط بین دین، رسانه و وضعیت معناداری در جهان ارتباطات را بررسی می کند.</span>
ارتباطات,اطلاعات,زیست جهان,فضای سایبر,معناداری
http://www.jicr.ir/article_250.html
http://www.jicr.ir/article_250_44f85f10d4ead296b318c4d2254dc1a1.pdf
پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران
2008-1847
2476-5058
5
3
2012
12
21
ترویج فرهنگ «ایثار و شهادت» به کمک برنامه درسی در دوره ابتدایی
103
126
FA
نعمتالله
موسی پور
دانشیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
n_mosapour@yahoo.com
10.7508/ijcr.2012.19.005
<span style="margin: 0px; padding: 0px; border: 0px; outline: 0px; font-size: 10pt; vertical-align: baseline; text-align: right; font-family: Tahoma, sans-serif; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;" lang="AR-SA">پرسش اصلی در این مقاله آن است که چگونه می توان از طریق برنامه درسی به ترویج و اعتلای فرهنگ ایثار و شهادت در مدارس ابتدایی اقدام کرد؟ در این ارتباط، نظریات متفاوتی مطرح است و اقدامات آموزشی مرسوم مدارس بر آنها استوار شده اند، که در میان آنها نظریات تحولی نگر دارای جایگاه برجسته ای هستند. این نظریات بر این باور تاکید می کنند که آموزش امور انتزاعی در دوره کودکی مقدور و موثر نیست. مدعای اصلی مقاله آن است که امور ارزشی را با آنکه اموری انتزاعی هستند، می توان با رویکرد فرهنگی به شکلی موثر در دوره کودکی آموزش داد. این ادعا با تمرکز بر ظرفیت تخیلی کودکان و ظرفیت انتقال مفاهیم توسط اسطوره و داستان در دوره کودکی بنا شده است. برهمین اساس، تلاش می شود بر بنیادی نظری و در تلاشی نظرورزانه، شواهد و طریقی برای این موضوع در حوزه برنامه درسی و آموزش ایثار ارائه گردد. ایثار در ارتباط با برنامه درسی از دو بعد قابل طرح است: </span><span style="margin: 0px; padding: 0px; border: 0px; outline: 0px; font-size: 10pt; vertical-align: baseline; text-align: right; font-family: Tahoma, sans-serif; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;" lang="FA">1) </span><span style="margin: 0px; padding: 0px; border: 0px; outline: 0px; font-size: 10pt; vertical-align: baseline; text-align: right; font-family: Tahoma, sans-serif; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;" lang="AR-SA">دستاورد و </span><span style="margin: 0px; padding: 0px; border: 0px; outline: 0px; font-size: 10pt; vertical-align: baseline; text-align: right; font-family: Tahoma, sans-serif; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;" lang="FA">2) </span><span style="margin: 0px; padding: 0px; border: 0px; outline: 0px; font-size: 10pt; vertical-align: baseline; text-align: right; font-family: Tahoma, sans-serif; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;" lang="AR-SA">فرایند. ایثار به عنوان دستاورد، واقعه و رخدادی را نشان می دهد که در جهان بیرون عینیت یافته است و البته می توان انتظار وقوع آن را در آینده نیز داشت. ایثار به عنوان فرایند، عملی را نشان می دهد که مقدمات، مراحل و دستاوردی دارد. این فرایند، نحوه ای از زیستن را نشان می دهد که درآمیخته ای از آگاهی دردسترس و آگاهی قابل حصول است. چنین گونه ای از عمل، فرهنگ نامیده شده و دارای ویژگی هایی است که متاثر از برنامه های درسی و آموزش مدرسه ای است.</span>
ایثار,آموزش ارزش ها,آموزش کودکی,برنامه درسی,آموزش مدرسه ای
http://www.jicr.ir/article_251.html
http://www.jicr.ir/article_251_55b6d4b2359c0e49d6453cc502739eec.pdf
پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران
2008-1847
2476-5058
5
3
2012
12
21
پارادایم شناسی تعامل اندیشه سیاسی و فرهنگ
127
151
FA
مرتضی
بحرانی
استادیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی واجتماعی
morteza_bahrani@hotmail.com
سید محسن
علویپور
استادیار سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت)
10.7508/ijcr.2012.19.006
<span style="font-family: Tahoma, sans-serif; font-size: 13.3333px; text-align: right;">اندیشه سیاسی به مثابه معرفتی هنجارین، به دنبال ترسیم سامان نیک سیاسی است. هر پارادایم فکری نیز گونه ای وضعیت مطلوب اجتماعی و فردی را تجویز می کند که شکوفایی فرهنگی را متاثر می سازد. رابطه ای مستقیم و دوسویه وجود دارد میان مولفه های اندیشه سیاسی در پارادایم های مختلف و فرهنگی که در جامعه در جریان است و هر پارادایم فکری، مولفه های خاصی را به فرهنگ مستقر در جامعه تزریق می کند و هر بازخورد نیز از آن فرهنگ بازمی ستاند. پژوهش حاضر، با تفحص در آثار متفکران برجسته در پارادایم های مختلف اندیشه سیاسی در طول تاریخ، نقش آنها در تولید و شکوفایی فرهنگ را بررسی می کند. مطالعه این پارادایم ها نشان می دهد که آنها را می توان در یک خط سیر بررسی کرد که طی آن، هر پارادایم فرهنگ خاصی را به ویژه در بعد فرهنگ سیاسی، مورد اهتمام قرار داده اند. طی این خط سیر، اندیشه سیاسی به صورت پارادایمی، از شهروند دانستن انسان آغاز می کند و سپس با روی آوری به آموزه فردگرایی، تحولی در نسبت اندیشه سیاسی و شکوفایی فرهنگی ایجاد می شود. در دوران معاصر نیز پارادایم های موازی مانند مدرن انتقادی، پسامدرن و اجتماع گرا هریک به گونه ای بر فضای شکوفایی فرهنگی اجتماعات را اثر می گذارند.</span>
اجتماع,اندیشه سیاسی,پارادایم,فرد,فرهنگ,هنجار
http://www.jicr.ir/article_253.html
http://www.jicr.ir/article_253_c000da967f3b3fc8c919b294f0116afc.pdf