پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران
2008-1847
2476-5058
7
3
2014
12
21
مطالعه پدیدارشناسانه سبک زندگی جوانان در شهر تهران
1
24
FA
مهدی
فلاح
دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی
famehdi1@gmail.com
بیژن
زارع
دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی
dr_bizhanzare@yahoo.com
نیما
بردیافر
دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه اصفهان
nima.bardiafar@gmail.com
10.7508/ijcr.2014.27.001
<span lang="AR-SA">در پژوهش حاضر سعی شده است با رویکردی پدیدارشناختی به بررسی و بازسازی معنایی سبک زندگی جوانان شهر تهران پرداخته شود. غالب پژوهشهای صورت گرفته دربارة این موضوع با اتخاذ استراتژی قیاسی و مبنا قراردادن تئوریهای پیشساخته به توصیف و تبیین آن پرداختهاند. حال آنکه در روش پدیدارشناسی تمرکز بر کاوش دراینباره است که انسانها چگونه به تجربههای خود معنا میبخشند و آنها را، هم به طور فردی و هم به شکل جمعی، به آگاهی تبدیل میکنند. این کار نیز از نظر روششناختی مستلزم فهم این است که انسانها چطور برخی پدیدهها را به تجربه درمیآورند. برای گردآوری چنین داد</span><span>ههایی لازم </span><span lang="AR-SA">اس</span><span>ت که محقق به مصاحبههای عمیق ب</span><span lang="AR-SA">ا اف</span><span>را</span><span lang="AR-SA">دی</span><span> بپردا</span><span lang="ML">زد که مس</span><span>تقیم</span><span lang="ML">اً پ</span><span>دیده مورد نظر </span><span lang="ML">را تجربه</span><span lang="AR-SA"> ک</span><span>ردهاند (تجربه زیسته دارند). این در ت</span><span lang="AR-SA">قا</span><span>بل با تجربه دست دوم و عملیاتی کردن متغیرهایی ا</span><span lang="ML">ست ک</span><span lang="AR-SA">ه از</span><span lang="ML">د</span><span>رون نظریههای </span><span lang="AR-SA">کلانروایتوار استخراج شدهاند. از این رو بر مبنای شیوة در پرانتزگذاری هوسرل و رعایت معیارهای ساخت نمونههای آرمانی شوتس، چهار سبک زندگی لذتجویانه ـ زیباییشناختی، کارکردگرایانه، خردهفرهنگی، و منفعلانه به عنوان سبکهای عمده زندگی جوانان شهر تهران نمونهسازی شدند.</span>
سبک زندگی لذتجویانه ـ زیباییشناسانه,سبک زندگی کارکردگرایانه,سبک زندگی خردهفرهنگی,سبک زندگی منفعلانه,پدیدارشناسی
http://www.jicr.ir/article_233.html
http://www.jicr.ir/article_233_f03cf7cd900d9ddabfbb92e8f1133cdb.pdf
پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران
2008-1847
2476-5058
7
3
2014
12
21
مطالعه منطق مدیریت تولید محتوا در مجلههای علمی عمومی ایرانی
25
43
FA
سیده زهرا
اجاق
دکترای علوم ارتباطات، دانشگاه تهران،
zahraojagh@ut.ac.ir
حمید
عبداللهیان
استاد گروه ارتباطات، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران،
10.7508/ijcr.2014.27.002
<span lang="AR-SA">هدف از نگارش این مقاله شناخت و ارزیابی منطق مدیریتی حاکم بر تولید محتوا در مجلههای علمی عمومی ایرانی است. تولید دانش در این حوزه کمک خواهد کرد تا درک روشنی از چرایی و چگونگی تولید متون علمی عمومی در ایران به دست آوریم. برای دستیابی به این شناخت، این مقاله بر نحوه کاربرد زبان در سادهسازی علم تمرکز کرده و بین کاربرد قابلیتهای زبان در این مجلهها و منطق مدیریتی حاکم بر آنها رابطه منطقی برقرار کرده است. اهمیت این پژوهش در آن است که این مجلهها حدود صد سال است که در ایران فعالند ولی تاکنون مدیریت انتقال پیامهای علمی در این مجلهها مورد پژوهش قرار نگرفته است. برای انجام این مطالعه از روش تحقیق ترکیبی استفاده شده است که شامل سه روش تحلیل محتوا، مصاحبه و پیمایش از طریق پرسشنامه میباشد. جمعیت مورد مطالعه در این تحقیق شامل اشخاص و مجلات هستند که به طور تصادفی نمونهگیری شدهاند. البته با توجه به فقدان فهرست مجلههای علمی عمومی ایرانی، ابتدا این فهرست را تهیه کردیم و سپس بر آن اساس واحد تحلیل مشخص شد و نمونهگیری تصادفی بر این مبنا انجام شد. برخی نتایج این پژوهش علاوه بر اینکه نشان میدهند مجلات علمی در ایران از روشهای ساده کردن و جذاب کردن علم در تلفیق با نظرات خوانندگان استفاده کردهاند، همین نتایج آشکار میسازند که منطق مدیریتی حاکم بر تولید محتوا در مجلههای علمی عمومی ایرانی، بر اساس مؤلفههای فرهنگی ـ اطلاعرسانی تنظیم شده است. در عین حال و بر اساس نتایج به دست آمده، مقاله مدعی است که منطق تجارت ـ آموزش، منطق مناسبتری برای مدیریت این مجلهها است. </span>
مدیریت رسانه,منطق مدیریتی,تولید محتوای علمی عمومی,سادهسازی علم,جذابسازی محتوا,مجلههای علمی عمومی ایرانی
http://www.jicr.ir/article_234.html
http://www.jicr.ir/article_234_323c508b3806b850835ddbfaf8e1ab8b.pdf
پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران
2008-1847
2476-5058
7
3
2014
12
21
بازنمایی زندگی روزمره جوانان در شهر تهران تحلیل فیلمهای نیمه دوم دهه 80
45
81
FA
طاهر
روشندل اربطانی
دانشیار دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
arbatani@ut.ac.ir
سحر
دادجو
دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی و رسانه دانشگاه تهران،
ertebatat2009@gmail.com
فهیمه
نگین تاجی
دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت رسانه دانشگاه تهران،
sahar.negintaji68@gmail.com
10.7508/ijcr.2014.27.003
<span style="font-size: 12.0pt;" lang="AR-SA">در مقاله حاضر با استفاده از رویکرد مطالعات فرهنگی و از دریچه نگاه متفکران نظریه انتقادی زندگی روزمره، همچون هانری لوفور، میشل دوسرتو، و جان فیسک، و با استفاده از روش نشانهشناسی رولان بارت، به تحلیل نشانهشناختی و کشف معنای تصویر بازنمایی شده از ابعاد مختلف زندگی روزمره جوانان در بستر شهر تهران در سه فیلم «طهران، تهران»، «مرهم» و «انتهای خیابان هشتم»، و در دو سطح دلالت آشکار و پنهان پرداخته میشود. انتخاب فیلمها بر اساس نمونهگیری هدفمند و توالی زمانی در ساخت فیلمها برای آشکار شدن نوع نگاه کارگردانانی از نسلهای متفاوت و نیز اهمیت نقش شهر به عنوان عنصر پیشبرنده روایت در آنها بوده است. تصویر ارائه شده از جوانان تهرانی نشان میدهد که تلقی آنها از رابطه و موقعیت شهروندی، تلقی عمودی است که با وجود تلاش برای مقاومت در مقابل منافع قدرت حاکم، در نهایت خود را در شرایطی به ناچار تابع و پذیرای منفعل تحولات محیط پیرامون میبینند. ویژگیهای خاص تهران، به مثابه اراده، نیرو، و فشاری بر جوانان، آنها را وادار به تصمیمگیری یا واکنشی میکند که اگر در این شهر نبودند چنین نمیکردند. شهری که در این فیلمها تصویر میشود محلی است که در آن شخصیتها روابطی کوتاه و ناپایدار دارند، فضای ناامنی است که آرزوهای جوانانش را سرکوب میکند و آنها را برای دستیابی به خواستههاشان به مکانی خارج از خود سوق میدهد. تهران جایگاه فاصلهگذاری میان قهرمانان، نسلها و شهروندان خود است که نسل جدید پرورشیافته در دامان خود را به بهای تلاش برای انتخاب و تعیین سرنوشت خود، از جریان اصلی جامعه به حاشیه میراند.</span>
بازنمایی,تهران,زندگی روزمره,مدرنیته شهری,جوانان
http://www.jicr.ir/article_235.html
http://www.jicr.ir/article_235_4067fa12bf543267e72e7485bc4595ef.pdf
پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران
2008-1847
2476-5058
7
3
2014
12
21
تلفن همراه و رفتارهای ارتباطی دانشجویان دانشگاه های شهر یزد
83
106
FA
شراره
مهدی زاده
استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه الزهرا
sh.mehdizadeh@yahoo.com
مژگان
خوشنام
دانشجوی دکتری جامعه شناسی فرهنگی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علو م، تحقیقات و فناوری
m.khoshnam.p85@gmail.com
10.7508/ijcr.2014.27.004
<span lang="AR-SA">این پژوهش به بررسی رابطه بین استفاده از تلفن همراه با روابط اجتماعی دانشجویان دانشگاههای یزد میپردازد. جامعه آماری تحقیق تمام دانشجویان دانشگاههای یزد بود که تعداد کل آنها 42426 نفر است. از جدول کرجسی و مورگان (1970) جهت تعیین اندازه نمونه استفاده شد که با توجه به پراکندگی جامعه آماری از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای استفاده شد و 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در پژوهش حاضر متغیر مستقل میزان استفاده از تلفن همراه و متغیر وابسته رفتارهای ارتباطی است که در سه بعد رابطه با دوستان، رابطه با خانواده، و رابطه در نهاد دانشگاه مورد سنجش قرار گرفته است. با استفاده از مدل کمپبل (2005) گویهها استخراج شد و روابط در سه بعد ذکر شده با تفکیک پیامدهای مثبت و منفی بررسی شدهاند. همچنین بر مبنای مدل کیم و میتومو (2002 و 2006) استفاده از تلفن همراه در رابطه با عمق و گستره روابط اجتماعی دانشجویان نیز قرار داده شده است. نتیجه آزمون فرضیات حاکی از آن است که بین استفاده از تلفن همراه با روابط دانشجویان با خانواده، دوستان و در نهاد دانشگاه رابطه معنیدار وجود دارد. همچنین نتایج نشان میدهد که استفاده از تلفن همراه سبب افزایش عمق روابط اجتماعی میشود ولی سبب گسترش روابط نمیشود.</span>
استفاده از تلفن همراه,روابط اجتماعی,عمق و گستره روابط اجتماعی,دانشجویان دانشگاههای شهر یزد
http://www.jicr.ir/article_236.html
http://www.jicr.ir/article_236_d4c63ff1420d57c45cce28ca3e9b2d52.pdf
پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران
2008-1847
2476-5058
7
3
2014
12
21
نحوه خوانش و رمزگشایی شبکههای فارسیزبان ماهوارهای
مطالعه موردی خوانش جوانان تهران از شبکههای سیاسی و تفریحی فارسیزبان
107
125
FA
مهدی
منتظر قائم
استادیار گروه ارتباطات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران،
mehdighaem@yahoo.com
رضا
کاوند
0000-0002-4934-6454
دانشجوی دکترای سیاست گذاری فرهنگی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و
فناوری
rezakavand5@gmail.com
10.7508/ijcr.2014.27.005
<span lang="AR-SA">این مطالعه به دنبال پاسخگویی به این پرسش اساسی است که چگونه مخاطبان جوان شبکههای خاص ماهوارهای فارسیزبان به خوانش پیامهای ارتباطی این شبکهها میپردازند و چه نوع قرائت و خوانشی از این پیامها دارند. برای پاسخ به این سؤال این مطالعه از رویکرد تحلیل دریافت و مدل رمزگذاری و رمزگشایی استوارت هال استفاده کرده است. این رویکرد بر این اصل استوار است که مخاطبان هنگامی که در برابر پیامهای رسانههای جمعی قرار میگیرند بر اساس زمینههای اجتماعی و فرهنگی خود به صورتی فعالانه متون رسانهای را قرائت و دریافت میکنند. بر اساس این دیدگاه متون رسانهای از قابلیت چندمعنایی بهرهمند هستند و افراد بر اساس زمینههای شناختی، اجتماعی و هویتی که دارند معنای خاصی از این متون دریافت میکنند. این مطالعه با اتخاذ روش تحلیل گفتمان و از طریق تکنیک مصاحبه عمقی، در پایان نشان میدهد که شرایط فرهنگی و هویتی مخاطبان مورد مطالعه در نحوه پذیرش و دریافت پیامها بسیار مؤثر است. </span> <br /> <br /><span lang="AR-SA">نتایج این تحقیق با توجه به شرایط خاص تلویزیونهای ماهوارهای در ایران و همچنین با توجه به فرهنگ و هویت پیوندی مهاجران ایرانی که عمدتاً تولیدکنندگان برنامههای شبکههای ماهوارهای فارسیزبان هستند، حاوی دلالتهای نظری ویژه است.</span>
نظریه تحلیل دریافت,رمزگذاری,رمزگشایی,هویت پیوندی
http://www.jicr.ir/article_237.html
http://www.jicr.ir/article_237_1b078739b27406d8907dbf048695417e.pdf
پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران
2008-1847
2476-5058
7
3
2014
12
21
الزامات راهبردی جمهوری اسلامی در مدیریت بحران جنگ نرم
127
148
FA
شهروز
شریعتی
0000-0002-5254-4849
استادیار گروه علوم سیاسی )مسائل ایران( دانشگاه تربیت مدرس،
shariati@modares.ac.ir
محمد
عظیمی طرقدری
دانشجوی دکترای مدیریت راهبردی پدافند غیرعامل دانشگاه عالی دفاع ملی
m.azimi.t@gmail.com
10.7508/ijcr.2014.27.006
<span lang="AR-SA">با وجود آنکه ماهیت بحرانهای فرهنگی با بحرانهای حاصل از حوادثی نظیر آتشسوزی، سیل و زلزله به میزان معتنابهی متفاوت است، اما به نظر میرسد بحرانهای فرهنگی از آن حیث که مخاطرات و خسارات جبرانناپذیری در میانمدت و درازمدت به اندوخته و سرمایه اجتماعی ملتها وارد میکنند، باید در شمار بحرانهایی ارزیابی شوند که مستلزم مدیریت موشکافانه است. در همین حال، از آنجا که عنصر فرهنگ نقش غیرقابل انکاری در پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تداوم آن داشته و دارد، و به عنوان عنصری محوری و مسلط در تمامی مناسبات و تحولات اجتماعی عمل میکند، دشمنان جمهوری اسلامی همواره میکوشند با نفوذ و اشاعه فرهنگ غربی، موجب ایجاد بحران در کشور از طریق تغییر باورها و نگرش و رفتار مردم شوند و استقلال کشور و دستاوردهای انقلاب را به مخاطره اندازند. این در حالی است که برای تحقق مدیریت بحرانهای فرهنگی و یا پیشگیری و مصونیت جامعه از فرهنگ مهاجم، راهبردهای جامع تدوین نشده است. هدف این مقاله تدوین راهبردهای بهینه برای مدیریت بحران و مصونسازی جامعه از آسیبپذیری در مقابل تهاجم فرهنگی و نفوذ فرهنگ اجانب است. به عنوان یک تحقیق موردی زمینهای و با استفاده از روش میدانی، پس از بررسی دیدگاهها و نظرات مختلف و مطالعه محیطی از طریق ارسال پرسشنامه و انجام مصاحبه و نیز بهرهگیری از تکنیک دلفی نقاط قوت و ضعف، و آسیبپذیریهای فرهنگی، و نیز فرصتها و تهدیدات فرهنگی احصا شده است و راهبردهای مدیریت بحران جنگ نرم و مصونسازی جامعه در برابر تهاجم فرهنگی و ایجاد امنیت فرهنگی ارائه میشود.</span>
جنگ نرم,مدیریت بحران,تهاجم فرهنگی,راهبرد,وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
http://www.jicr.ir/article_238.html
http://www.jicr.ir/article_238_cf7cfd19cb6bc3cf0fe2cd38f9d56123.pdf
پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)
فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران
2008-1847
2476-5058
7
3
2014
12
21
تأثیرمؤلفههای نوگرایی در حمایت خویشاوندی خانوادههای شهر یزد
149
177
FA
مهناز
فرهمند
استادیار جامعهشناسی دانشگاه یزد
farahmandm@yazd.ac.ir
یاسین
خرمپور
دانشجوی کارشناسی ارشد جامعهشناسی دانشگاه یزد
زهره
پارساییان
دانشجوی کارشناسی ارشد جامعهشناسی دانشگاه یزد
zpparsaian@yahoo.com
فرزانه
ماندگاری
دانشجوی کارشناسی ارشد جامعهشناسی دانشگاه یزد
farzane.mandegari@yahoo.com
10.7508/ijcr.2014.27.007
<span style="font-size: 12.0pt;" lang="AR-SA">طی چند دهه اخیر نهاد خانواده و نظام خویشاوندی، در پی نوسازی و نوگرایی، تغییر و تحولات ژرفی را تجربه کرده است. گذر از سنت به مدرنیته سبب شده است که نهاد خانواده و کارکردهای آن در جامعه ما به شدت دگرگون شود. در همین راستا این مقاله درصدد واکاوی این مسئله است که آیا عناصر نوگرایی در حمایت خویشاوندی خانوادهای شهر یزد نقش داشتهاند؟ یافتههای تحقیق حاضر، که با تکنیک پیمایش، ابزار پرسشنامه، و نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای از 384 سرپرست خانوارهای شهر یزد به دست آمده است، نشان میدهد که پاسخ این سؤال مثبت است. بدین ترتیب بین متغیرهای زمینهای درآمد، سن، و جنس، رابطه معنیداری با حمایت خویشاوندی وجود دارد. در بین مؤلفههای نوگرایی، فردگرایی عمودی، سودگرایی، و عرفیشدن، رابطه معنیدار و معکوسی با حمایت خویشاوندی وجود دارد. همچنین متغیر جمعگرایی نیز رابطه معنیدار و مثبتی با حمایت خویشاوندی نشان داد. اما دو متغیر عقلانیت و فردگرایی افقی رابطهای با حمایت خویشاوندی نداشتند. همچنین نتایج رگرسیون نشان داد که این تحقیق بیش از 17 درصد از واریانس حمایت خویشاوندی در بین خانوادههای شهر یزد را تبیین کرد.</span>
حمایت خویشاوندی,فردگرایی,سودگرایی,عقلانیت,عرفیشدن
http://www.jicr.ir/article_240.html
http://www.jicr.ir/article_240_5195ad7a714e81aaf929a2f6f0e428b2.pdf