مطالعات زنان
میلاد پوررجبی؛ علیرضا قبادی
چکیده
مفهوم زیبایی در جامعه معاصر، پیوند تنگاتنگی با جنسیت پیدا کرده است؛ پژوهش حاضر، مفهوم آرایش و زیبایی را از دیدگاه زنان با بهکارگیری فنون روش کیفی، بررسی کرده است. دراینراستا با 35 نفر از زنان جوان شهر تهران، مصاحبۀ عمیق نیمهساختیافته انجام شد و نمونهها برپایۀ نمونهگیری نظری و رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. پس از استخراج ...
بیشتر
مفهوم زیبایی در جامعه معاصر، پیوند تنگاتنگی با جنسیت پیدا کرده است؛ پژوهش حاضر، مفهوم آرایش و زیبایی را از دیدگاه زنان با بهکارگیری فنون روش کیفی، بررسی کرده است. دراینراستا با 35 نفر از زنان جوان شهر تهران، مصاحبۀ عمیق نیمهساختیافته انجام شد و نمونهها برپایۀ نمونهگیری نظری و رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. پس از استخراج مفاهیم ابتدایی، مفاهیم ثانویه، و مفاهیم واسطه، سه مقولۀ اصلی یعنی: ۱) حوزههای عمومی زیبایی و نشانهها؛ ۲) آرایش و مصرف؛ ۳) رسانهها و نیاز به زیبایی و آرایش، مشخص شدند. نتایج این پژوهش، بیانگر این است که آرایش و زیبایی برای زنان جوان بهمثابه فعالیتی مهم تعریف میشود. زیبایی و آرایش با برنامۀ زندگی افراد، درهم تنیده است و توسط آن، تنظیم و هماهنگ میشود؛ یعنی میزان و نحوۀ آرایش زنان با درک خود از فرهنگ حاکم بر محیطهای گوناگون، نوع و جنس مخاطب، میزان ارتـباطات، و نـوع فعالیت، تغییر میکند. میتوان اینگونه بیان کرد که آرایش و زیبایی، امکان ایجاد روابط اجتماعی را تسهیل میکند. در تحلیل و تفسیر مصاحبهها، به دامنهای از دلایل مانند افزایش سرمایۀ اجتماعی، اجبار یا هـمنـوایی گروهی، ساخت هویت جدید، و خود آرمانی و افزایش اعتمادبهنفس در توضیح چرایی آرایش دست یافتیم.
جامعه شناسی
رایحه قره؛ سوسن باستانی
چکیده
با آغاز نوسازی در ایران در دوره رضاشاه و بهدنبال پیادهسازی سیاستهای کنترلی و انضباطبخش، بدن به کانون سیاست ایران وارد شد. در این دوره، بدن زنانه که پیش از این در حاشیه قرار داشت، به یکباره به مرکز سیاست وارد شد. اگرچه محمدرضاشاه اقتدار سیاسی پدرش را نداشت، اما سیاستهای او در مواجهه با مدرنسازی از طریق بدن زنانه، استمرار ...
بیشتر
با آغاز نوسازی در ایران در دوره رضاشاه و بهدنبال پیادهسازی سیاستهای کنترلی و انضباطبخش، بدن به کانون سیاست ایران وارد شد. در این دوره، بدن زنانه که پیش از این در حاشیه قرار داشت، به یکباره به مرکز سیاست وارد شد. اگرچه محمدرضاشاه اقتدار سیاسی پدرش را نداشت، اما سیاستهای او در مواجهه با مدرنسازی از طریق بدن زنانه، استمرار سیاستهای پیشین بود. در اوایل پهلوی دوم، با ورود متفقین به کشور و حمایت آنها از نقد رژیم سیاسی و افول اقتدار سیاسی حکومت، فضای سیاسی آزادانهتری در اختیار مطبوعات قرار گرفت. در این دوره، نشریات زنانۀ قبلی تقویت و نشریات جدیدی اضافه شدند و به آیینهای برای بازنمایی وضعیت سیاسی و اجتماعی زنان آن دوره تبدیل شدند. یکی از موضوعات مورد مناقشه در این نشریات، مفهوم بدنمندی زنانه است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل محتوای کمّیـکیفی، به مطالعهٔ مفهوم بدنمندی زنان در ماهنامۀ «بیداری ما» در بین سالهای 1337-1323 ﻫ.ش پرداخته شده است. سه مقولۀ اصلی (سه شکل از بدنمندی) از تحلیل محتوای کیفی نشریه استخراج شد: بدنمندی سنتی، بدنمندی عروسکی و بدنمندی مبارز. یافتهها نشان میدهد نشریۀ «بیداری ما» از طریق نقد دو شکل بدنمندی سنتی و عروسکی، به تصویر ایدئال خود از شکل بدنمندی (مبارز) تعیّن بخشیده است. اگرچه بدنمندی مطلوب نشریه، سایر اشکال بدنمندی را به سبب تحمیل قواعد سخت بر بدن زنانه نقد میکرد اما این بدنمندی نیز قواعد سختی را بر بدن زنانه تحمیل میکرد.
مطالعات زنان
سمیه سادات شفیعی
چکیده
مقاله حاضر با تمرکز بر خانه و روابط موجود در آن، پیامهای فراخوان قرنطینۀ خانگی در مقابل همهگیری کرونا را بهلحاظ جنسیتی بررسی کرده است تا شناختی از مناسبات جنسیتی بهنمایشدرآمده و نیز روابط قدرت و ایدئولوژی پدرسالارانۀ نهفته در آن بهدست آورد. تحلیل محتوای ۱۲۰ پیام با موضوع «در خانه میمانیم» و «در خانه بمانیم» ...
بیشتر
مقاله حاضر با تمرکز بر خانه و روابط موجود در آن، پیامهای فراخوان قرنطینۀ خانگی در مقابل همهگیری کرونا را بهلحاظ جنسیتی بررسی کرده است تا شناختی از مناسبات جنسیتی بهنمایشدرآمده و نیز روابط قدرت و ایدئولوژی پدرسالارانۀ نهفته در آن بهدست آورد. تحلیل محتوای ۱۲۰ پیام با موضوع «در خانه میمانیم» و «در خانه بمانیم» نشان میدهد که خانوادۀ بهنمایشدرآمده در مجموعه پیامها، خانوادۀ هستهایِ دارای دو فرزند دختر و پسر است. تعداد خانوادههای دارای فرزند تک پسر و نیز دارای دو فرزند پسر در جایگاههای بعدی قرار دارند. مردان در ۴۸درصد موارد، بلندتر از همسرانشان ترسیم شده و در 66/11 درصد موارد، تنها یا اصلیترین شخصیت انسانی پیام را تشکیل میدهند، سوژههایی تاریخی مانند عمو نوروز، حاجیفیروز را بازنمایی میکنند، کادر درمانی هستند یا درحال نواختن و شنیدن موسیقی، خواندن کتاب، تماشای تلویزیون، ورزش کردن، یا جنگیدن با ویروس، قدرتمند و موفق بهنظر میرسند. تنها در یک تصویر، شاهد حضور یک زن بهتنهایی و بهعنوان نیروی فعال اقتصادی هستیم و درمجموع، مردان هستند که بهلحاظ کمی و کیفی حضور فرادست خود را بهلحاظ جایگاه نقشی در ذهن مخاطب حک میکنند. روابط بهتصویر درآمده، در امتداد کلیشههای جنسیتی بوده و با غفلت از نقش اجتماعی زنان در حوزۀ عمومی و نیز اهمیت کارکردهای نقشی آنان در حوزۀ خصوصی، بهویژه در دورۀ همهگیری کرونا، نظم جنسیتی سنتی را ترویج میکنند.
جامعه شناسی
اسداله بابایی فرد؛ طاهره یوسفی فر؛ زهرا امجدی
چکیده
هدف مقالهٔ حاضر بررسی تأثیر عوامل اجتماعی مؤثر بر مدیریت بدن زنان در شهر قم است. در این پژوهش از نظریات گیدنز، گافمن، نان لین، کولی و هومنز بهعنوان چارچوب نظری استفاده شده است. این پژوهش از نوع پیمایشی بوده و دادههای مورد نیاز از طریق پرسشنامهٔ محققساخته گردآوری شده است. جامعهٔ آماری پژوهش شامل کلیهٔ زنان 16 تا 60 سال و بالاتر شهر ...
بیشتر
هدف مقالهٔ حاضر بررسی تأثیر عوامل اجتماعی مؤثر بر مدیریت بدن زنان در شهر قم است. در این پژوهش از نظریات گیدنز، گافمن، نان لین، کولی و هومنز بهعنوان چارچوب نظری استفاده شده است. این پژوهش از نوع پیمایشی بوده و دادههای مورد نیاز از طریق پرسشنامهٔ محققساخته گردآوری شده است. جامعهٔ آماری پژوهش شامل کلیهٔ زنان 16 تا 60 سال و بالاتر شهر قم بوده که از این تعداد 384 نفر با استفاده از فرمول کوکران و شیوهٔ نمونهگیری سهمیهای انتخاب شدهاند. نرمافزار مورد استفاده جهت تجزیهوتحلیل دادهها SPSS 22بوده است. یافتهها حاکی از آن است که بین متغیرهای فشار اجتماعی، تأیید اجتماعی، دستیابی به موقعیت اجتماعی بالاتر، جذب جنس مخالف و رضایت از زندگی با مدیریت بدن رابطهٔ معنادار و مستقیم وجود دارد. همچنین، متغیرهای حاضر در مدل رگرسیونی، توانستهاند 41درصد از تغییرات متغیر مدیریت بدن را تبیین نمایند. در بخش پایانی، دلالتهای یافتهها و نتایج در زمینهٔ سیاستگذاریهای اجتماعی موردبحث قرار گرفته و پیشنهادهایی برای رویارویی با گرایش افراطی به مدیریت بدن مطرح شده است.
سید مهدی مهدیزاده؛ هادی خانیکی؛ حمید عزیزی
چکیده
هدف پژوهش حاضر واکاوی قرائت زنان از تماشای سریالهای شبکة ماهوارهای جم (GEM TV) است. این پژوهش از نوع کیفی و به شیوة مصاحبة ساختنیافته است. جامعة آماری این پژوهش شامل کلیة زنان مخاطب سریالهای شبکة جم در شهر کامیاران است. بهمنظور انتخاب نمونه از روش غیراحتمالی نمونهگیری گلولهبرفی استفاده شد. حجم نمونة مورد استفاده برای انجام ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر واکاوی قرائت زنان از تماشای سریالهای شبکة ماهوارهای جم (GEM TV) است. این پژوهش از نوع کیفی و به شیوة مصاحبة ساختنیافته است. جامعة آماری این پژوهش شامل کلیة زنان مخاطب سریالهای شبکة جم در شهر کامیاران است. بهمنظور انتخاب نمونه از روش غیراحتمالی نمونهگیری گلولهبرفی استفاده شد. حجم نمونة مورد استفاده برای انجام مصاحبه 26 نفر است. علاوهبر مصاحبه از روش کتابخانهای نیز بهمنظور تکمیل اطلاعات بهره گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها، از روش کدگذاری و تفسیر کدهای بهدستآمده، استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که مصاحبهشوندگان بیشتر تمایل دارند که وضعیت زندگی زنان این سریالها را با وضعیت زندگی خود مقایسه کنند.همچنین یافتهها نشان داد که زنان اکثراً معتقدند که این سریالها تأثیر چندانی بر روی آنها ندارد. در این رابطه به نظر میرسد که محیط و جامعه تغییرات ناخودآگاهی را که در افکار آنان به وجود آمده است، نادیده میگیرد و تمایل دارد که همان شرایط قبلی را بازتولید کند. درکُل میتوان گفت که زنان، خواهان تغییرات در روابط با مردان، سهیم شدن در قدرت و کسب استقلال هستند.
شهرام جلیلیان؛ سید علی فاطمی
چکیده
این مقاله با رویکرد مطالعه تاریخی ـ توصیفی، به مطالعۀ نوع پوشش زنان ایران در دورۀ هخامنشیان میپردازد. در این پژوهش کوشش شده با نگاهی تحلیلی به همۀ منابعی که آگاهیهایی را دربارۀ پوشش و نوع جامۀ زنان هخامنشی به دست میدهند، پس از طرح پیشزمینۀ تاریخی قدرتگرفتن هخامنشیان و پرداختن به تضاد دیدگاه یونانیان و ایرانیان دربارۀ زندگی ...
بیشتر
این مقاله با رویکرد مطالعه تاریخی ـ توصیفی، به مطالعۀ نوع پوشش زنان ایران در دورۀ هخامنشیان میپردازد. در این پژوهش کوشش شده با نگاهی تحلیلی به همۀ منابعی که آگاهیهایی را دربارۀ پوشش و نوع جامۀ زنان هخامنشی به دست میدهند، پس از طرح پیشزمینۀ تاریخی قدرتگرفتن هخامنشیان و پرداختن به تضاد دیدگاه یونانیان و ایرانیان دربارۀ زندگی زنان هخامنشی، همۀ بازنماییهای زنان در دادههای باستانشناختی هخامنشیان مورد مطالعه قرار گرفته و توصیف دقیقی از پوشش و جامۀ زنان هخامنشی ارائه شود. یافتههای پژوهش که بر اساس مطالعه و واکاوی منابع تاریخی و بازنماییهای گوناگون زنان در دادههای باستانشناختی هخامنشیان همچون سنگنگارهها و نقشمُهرها انجام گرفته، بهروشنی نشان میدهد زنان ایرانی با وجود برخورداری از همۀ فعالیتهای سیاسی و اقتصادی گسترده و همچنین وجود آزادیهای بسیار در زندگی، از پوشش و جامههای ویژهای استفاده میکردند که کاملاَ بدن آنها را میپوشانیده است. وجود چنین پوششی، برخاسته از این نگرش بوده که در حقیقت زنان ایرانی دورۀ هخامنشیان چون برهنگی و تننمایی را زشت و ناروا میشمردند، از جامهای استفاده میکردند که بدن آنها را بهخوبی میپوشانید.
محمدرضا حاتمی؛ سارویه مذهبی
چکیده
در سالهای اخیر هویت یابی جنسیتی زنان تحت تأثیر عوامل متعددی قرار گرفته است. وضعیت و جایگاهی را که زنان امروز در جامعه به دست آورده اند بسیارمتفاوت با وضعیت و جایگاه آنان در گذشته میباشد. امروز زنان و جامعه نسبت به هویت جنسیتی ایشان همگام با حرکت جهان به سوی مدرنیته نگرشی مقبول تر یافتهاند. یکی از عوامل مؤثر بر این تغییر نگرش، تأثیر ...
بیشتر
در سالهای اخیر هویت یابی جنسیتی زنان تحت تأثیر عوامل متعددی قرار گرفته است. وضعیت و جایگاهی را که زنان امروز در جامعه به دست آورده اند بسیارمتفاوت با وضعیت و جایگاه آنان در گذشته میباشد. امروز زنان و جامعه نسبت به هویت جنسیتی ایشان همگام با حرکت جهان به سوی مدرنیته نگرشی مقبول تر یافتهاند. یکی از عوامل مؤثر بر این تغییر نگرش، تأثیر رسانه ها، به ویژه رسانههای مدرن همچون اینترنت میباشد. نویسنده در این مقاله پس از مقدمه، ابتدا به تعریف هویت و رابطة آن با جنسیت میپردازد و سپس نحوة شکل گیری هویت زنانه و عناصر این هویت را در رابطه با رسانه برمیشمرد. هدف این مقاله، بررسی هویت جنسیتی زنان و ارتباط آن با رسانه به ویژه رسانههای مدرن همچون اینترنت میباشد.
بیژن خواجه نوری؛ علی روحانی؛ سمیه هاشمی
چکیده
مطالعة حاضر، رابطة سبک زندگی به عنوان شاخصی از فرایند جهانیشدن را با تصور بدن مورد بررسی قرار داده است. بدین منظور 508 زن ساکن شیراز با استفاده از روش نمونهگیری سیستماتیک انتخاب شدند. با توجه به نظریات موجود و مطالعات انجامشدة قبلی، چهارچوب نظری تحقیق بر اساس نظریه گیدنز، تنظیم و بر اساس آن شش فرضیه مطرح شده است. اطلاعات مورد نیاز ...
بیشتر
مطالعة حاضر، رابطة سبک زندگی به عنوان شاخصی از فرایند جهانیشدن را با تصور بدن مورد بررسی قرار داده است. بدین منظور 508 زن ساکن شیراز با استفاده از روش نمونهگیری سیستماتیک انتخاب شدند. با توجه به نظریات موجود و مطالعات انجامشدة قبلی، چهارچوب نظری تحقیق بر اساس نظریه گیدنز، تنظیم و بر اساس آن شش فرضیه مطرح شده است. اطلاعات مورد نیاز با روش پیمایشی و پرسشنامهایِ خودگزارشی جمعآوری شد. به منظور تحلیل و تبیین دادهها، روشهای آماری تحلیل پراکنش یکطرفه و رگرسیون چندمتغیره به کار گرفته شد. نتایج بهدستآمده نشان دادهاند از میان عوامل تأثیرگذار بر تصور بدن، تنها سبکهای فراغتی، مذهبی و موسیقیایی مدرن به ترتیب توانستهاند بر روی هم بیش از 22 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند. از این میان به غیر از سبکهای مذهبی که دارای رابطهای منفی با تصور بدن بودهاند، سایر سبکها رابطة مثبتی با متغیر وابسته داشتهاند.
اعظم راودراد؛ مهدی منتظرقائم؛ پریسا سرکاراتی
چکیده
در این مقاله به بررسی نحوه تفسیر زنان از بازنمایی هویت زنانه مجموعههای تلویزیونی پرداخته شده است. این مقاله نسبت به تعمیم دادن پژوهشهایی که مجموعههای داستانی را در بازتولید نقش همسری و مادری در زنان مؤثر میدانند، رویکردی انتقادی دارد و میکوشد با استفاده از مدل «رمزگذاری و رمزگشایی» استوارت هال، به بررسی این موضوع ...
بیشتر
در این مقاله به بررسی نحوه تفسیر زنان از بازنمایی هویت زنانه مجموعههای تلویزیونی پرداخته شده است. این مقاله نسبت به تعمیم دادن پژوهشهایی که مجموعههای داستانی را در بازتولید نقش همسری و مادری در زنان مؤثر میدانند، رویکردی انتقادی دارد و میکوشد با استفاده از مدل «رمزگذاری و رمزگشایی» استوارت هال، به بررسی این موضوع بپردازد که مخاطبان زن با توجه به آنکه ویژگیهای متفاوتی از نظر اشتغال، تأهل و میزان تحصیلات دارند، چگونه نسبت به محتوای مجموعههای تلویزیونی که سعی در بازتولید هویت زن خانهدار دارند، به خوانشی متضاد با اهداف این مجموعهها میپردازند.