جامعه شناسی
احمد نادری
چکیده
«نییت»ها به‌عنوان افرادی که نه درس می‌خوانند و نه کار و حرفه‌ای دارند، در سالهای اخیر در مباحث آماری و اجتماعی کشورهای دیگر جایگاه جدیدی را به خود اختصاص داده‌اند؛ هرچندکه سهم ایران در پرداختن به این مفهوم نزدیک به صفر است. این مقاله برای نخستین‌بار به سبک زندگی «نییت»ها پرداخته است. از میان تعاریف مربوط به دو مفهوم ...
بیشتر
«نییت»ها به‌عنوان افرادی که نه درس می‌خوانند و نه کار و حرفه‌ای دارند، در سالهای اخیر در مباحث آماری و اجتماعی کشورهای دیگر جایگاه جدیدی را به خود اختصاص داده‌اند؛ هرچندکه سهم ایران در پرداختن به این مفهوم نزدیک به صفر است. این مقاله برای نخستین‌بار به سبک زندگی «نییت»ها پرداخته است. از میان تعاریف مربوط به دو مفهوم «نییت»ها و سبک زندگی، دیدگاه بوردیو دربارۀ سبک زندگی به‌عنوان مفهوم مرکزی انتخاب شده است. روش‌شناسی این مقاله کیفی و از طریق 30 مصاحبه نیمهساختاریافته، با نمونهگیری هدفمند اکتشافیـزنجیرهای و با حداکثر تنوع تا حصول به اشباع انجام شده و تحلیل داده‌ها ازطریق نظریه داده‌بنیاد و به‌روش تحلیل تماتیک مورد ارزیابی قرار گرفته است. در نهایت 5 مقوله اصلی (هویت، زمان‌بندی، مصرف زیستی، مصرف مجازی و سلامت و زیبایی) و 14 مقوله فرعی تجزیهوتحلیل شد. یافتهها نشان داد که سبک زندگی «نییت»ها بیشتر حول مسئلۀ هویت‌یابی شکل می‌گیرد. آنها که در گروه‌های اجتماعیِ غیرهمگن خود عضو نیستند و با مشکل هویت‌یابی مواجه هستند، مصرف زیستی و مجازی، مراقبت از زیبایی و سلامتی و حتی زمان خود در فضای مجازی را صرف نوعی هویت‌یابی می‌کنند. فعالیت‌های جمعی آنها عموماً با سایر «نییت»ها انجام میشود که سبک زندگی مشابه هم دارند و پرداختن به ظواهر، از نوع لباس پوشیدن تا جراحی‌های زیبایی برایشان از اهمیت زیادی برخوردار است. اکثر «نییت»ها چشم‌انداز هدفمندی برای آینده ندارند و تنها از لحظه لذت می‌برند. آنها نیازی به مشارکت خود در ساخت آینده نمی‌بینند.
جامعه شناسی
ابراهیم فیاض؛ ایمیلیا نرسیسیانس؛ احمد نادری؛ نافع باباصفری
چکیده
منطقه قومی‌ـ‌فرهنگی اورامان با ترکیب چندگانه و پیچیده‌ای از منابع هویتی روبه‌رو است که شناخت آن به بررسی عمیق و بسترمندی نیاز دارد. این مقاله تلاش میکند با رویکرد کیفی به بررسی منابع هویتی مردم اورامی‌زبان بپردازد. داده‌های این پژوهش، از طریق مصاحبههای نیمهساختاریافته با 33 صاحب‌نظر و افراد آگاه کلیدی اورامی که با حداکثر ...
بیشتر
منطقه قومی‌ـ‌فرهنگی اورامان با ترکیب چندگانه و پیچیده‌ای از منابع هویتی روبه‌رو است که شناخت آن به بررسی عمیق و بسترمندی نیاز دارد. این مقاله تلاش میکند با رویکرد کیفی به بررسی منابع هویتی مردم اورامی‌زبان بپردازد. داده‌های این پژوهش، از طریق مصاحبههای نیمهساختاریافته با 33 صاحب‌نظر و افراد آگاه کلیدی اورامی که با حداکثر تنوع انتخاب شده‌اند، گردآوری شد. تحلیل داده‌ها با دو نرم‌افزار مکس‌کیو‌دی‌ای و انویوو مبتنی‌بر تحلیل محتوای کیفی قراردادی پیشنهادی گرنهایم و لاندمن انجام شده است. یافتههای پژوهش نشان می‌دهد که منابع هویتی در منطقه اورامان، متشکل از چهار درون‌مایه «هویت قومی اورامی‌ـ‌کردی»، «هویت ملی ایرانی»، «هویت دینی» و «هویت مدرن» است. مقوله‌های هویت قومی اورامی‌ـ‌کردی شامل زبان و ادبیات اورامی، نمادهای اورامی، تعلق خاطر و افتخار به اورامی بودن، حفظ و دفاع از منابع و منافع اورامی، موسیقی و آواز، و تأکید بر یکپارچگی اجتماعی مناطق مختلف به‌عنوان قوم کرد است. مقوله‌های هویت ملی ایرانی دربردارندۀ حضور زبان و ادبیات فارسی در زندگی روزمره، موسیقی و آواز، آیین‌ها و ارزش‌های ایرانی، و وفاداری ملی ایرانی است؛ مقوله‌های هویت دینی شامل اعتقادات، مناسک، تصوف و عرفان قادریه و نقشبندیه، جایگاه دین در حوزه عمومی، مدارا و تساهل، و احیاگرایی‌ـ‌بنیادگرایی است و مقوله‌های هویت مدرن نیز دربردارندۀ به‌چالش کشیدن باورهای پیشینیان، تفکر، نقد و آگاهی‌بخشی، انسان‌گرایی و گرایش به مدرنیسم، جهان‌وطنی و مصرف است. درنهایت، برمبنای یافتهها، الگوی منابع هویتی مردم اورامی بازشناسی و ارائه شده است.
علوم اجتماعی و ارتباطات
حمیده مولایی؛ زهرا مجدی زاده
چکیده
شبکه‌های اجتماعی، با قابلیت‌های خاص خود ازجمله مخاطب‌محوری، مشارکتی و تعاملی بودن، امکان گمنامی، و نظارت ناکافی، امکانات بالقوه‌ای را برای خودابرازی کاربران فراهم کرده‌اند. باوجود‌این، تفاوت‌های فرهنگی، در چگونگی خودابرازی کاربران در شبکه‌های اجتماعی تأثیرگذار است. این مقاله نقش تفاوت‌های فرهنگی را در خودابرازی دانشجویان ...
بیشتر
شبکه‌های اجتماعی، با قابلیت‌های خاص خود ازجمله مخاطب‌محوری، مشارکتی و تعاملی بودن، امکان گمنامی، و نظارت ناکافی، امکانات بالقوه‌ای را برای خودابرازی کاربران فراهم کرده‌اند. باوجود‌این، تفاوت‌های فرهنگی، در چگونگی خودابرازی کاربران در شبکه‌های اجتماعی تأثیرگذار است. این مقاله نقش تفاوت‌های فرهنگی را در خودابرازی دانشجویان سه دانشگاه تهران، امیرکبیر، و صنعتی شریف، در شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک و گوگلپلاس، بررسی و تبیین کرده است. به این منظور، یک پرسشنامه آنلاین، طراحی و به‌صورت تصادفی، برای دانشجویان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد سه دانشگاه یادشده که کاربران شبکه‌های اجتماعی بودند، فرستاده شد. تعداد 371 دانشجو به سؤالات پرسشنامه پاسخ دادند. نتایج تحلیل کمّی داده‌ها نشان می‌دهد که زنان، در مقایسه با مردان و اقلیتهای قومی، در مقایسه با گروه اکثریت، تمایل بیشتری به حمایت از تفاوت‌های فرهنگی خود در شبکه‌های اجتماعی دارند، اما این فعالیت در گروه اکثریت دینی (شیعه)، بیش از اقلیتهای دینی ایران است و اقلیتهای دینی ـدر مقایسه با شیعیانـ به میزان کمتری به تولید محتوا در مورد حمایت از مذهب خود پرداختهاند.
مطالعات فرهنگی
مهسا صفرنژاد؛ امیررضا کریمی آذر؛ حمزه غلامعلی زاده
چکیده
حفظ هویت در طراحی محیط ساخته شده و تجلی آن در بناهای امروزی از مهمترین اهداف طراحان است. اما فرآیند جهانیشدن امکان هویت‌یابی بومی را کاهش داده، موجب بحران هویت و معنا در معماری معاصر شده و پیامدهایی چون عدم تعلق به مکان و کاستیهای روانشناختی را در پی داشته است.در تحقیق حاضر از روش توصیفی و پیمایشی استفاده شد، که به یافتن ...
بیشتر
حفظ هویت در طراحی محیط ساخته شده و تجلی آن در بناهای امروزی از مهمترین اهداف طراحان است. اما فرآیند جهانیشدن امکان هویت‌یابی بومی را کاهش داده، موجب بحران هویت و معنا در معماری معاصر شده و پیامدهایی چون عدم تعلق به مکان و کاستیهای روانشناختی را در پی داشته است.در تحقیق حاضر از روش توصیفی و پیمایشی استفاده شد، که به یافتن متغیرهای مؤثر در ارتقای هویت و افزایش حس تعلق شهروندان پرداخته شد. در ابتدا با مطالعه کتابخانهای مولفه های مؤثر پژوهش استخراج گردید و به صورت چهارچوب نظری تدوین گردید. جامعه آماری تحقیق شهروندان شهر رشت و نمونه مورد تحقیق 407 نفر می باشد. ابزارجمع آوری اطلاعات میدانی پرسشنامه بسته پاسخ می باشد که بعد از اعتیار یابی مورد استفاده قرار گرفت. نهایتاً با تحلیل پاسخها بهوسیلة نرم‌افزار «اس.پی.اس.اس» و استفاده از آزمون همبستگی پیرسون، واریانس و رگرسیون رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته تحلیل شد. مطابق یافتههای تحقیق، با ایجاد نفوذپذیری، غنای حسی، توجه به نمای ساختمانها، نمادها و نشانه‌های بومی، خوانایی در فرم کالبدی و توجه به زمینه در طراحی، میتوان موجب ارتقای هویت محیط و افزایش حس تعلق شهروندان گردید.
علی طلوعی؛ موسی دینارشایف
چکیده
مقالة حاضر بر اساس پیمایشی است که در مورد رابطة تلویزیون با پایبندی مذهبی در بین جوانان ساکن شهر مشهد انجام شده است. جامعة آماری این تحقیق جوانان 18-24 سالة ساکن شهر مشهد است و نمونه با استفاده از روش نمونهگیری طبقه‌بندی با انتساب مناسب حجم نمونه انتخاب شده است. در تحلیل یافتههای تحقیق از روش‌های آماری آزمون T، تحلیل واریانس یک‌طرفه، ...
بیشتر
مقالة حاضر بر اساس پیمایشی است که در مورد رابطة تلویزیون با پایبندی مذهبی در بین جوانان ساکن شهر مشهد انجام شده است. جامعة آماری این تحقیق جوانان 18-24 سالة ساکن شهر مشهد است و نمونه با استفاده از روش نمونهگیری طبقه‌بندی با انتساب مناسب حجم نمونه انتخاب شده است. در تحلیل یافتههای تحقیق از روش‌های آماری آزمون T، تحلیل واریانس یک‌طرفه، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیونی یک و چندمتغیره استفاده شده است. نتایج حاصل نشان می‌دهد که با افزایش میزان تماشای تلویزیون از سوی جوانان، میزان پایبندی مذهبی آنان نیز بیشتر میشود. همچنین با افزایش میزان تماشای برنامه‌های تفریحی و سرگرمکننده، برنامه‌های علمیـآموزشی، برنامه‌های مذهبی و ارشادی و تماشای بخشهای خبری، شاهد افزایش پایبندی مذهبی هستیم و با کاهش علاقه به این نوع برنامهها از میزان پایبندی به مذهب کاسته میشود.
حمید ماجدی؛ مجید منصوررضایی؛ الهام منصوری
چکیده
در مطالعة شهر ایرانی، محلات همواره یکی از قدیمی‌ترین و پایهایترین عوامل ساختاری شهرها به‌شمار میرفتند که در مقام ابژهای قابل‌تأمل و به دور از نگاهی نوستالژیک، از ویژگی‌های تکامل‌یافتهای برخوردار بودند. از مصادیق این تکامل‌یافتگی که خود نیازمند مداقة مفصل است، میتوان به وجود طیفی از فضاهای عمومی ـ از مشترک ...
بیشتر
در مطالعة شهر ایرانی، محلات همواره یکی از قدیمی‌ترین و پایهایترین عوامل ساختاری شهرها به‌شمار میرفتند که در مقام ابژهای قابل‌تأمل و به دور از نگاهی نوستالژیک، از ویژگی‌های تکامل‌یافتهای برخوردار بودند. از مصادیق این تکامل‌یافتگی که خود نیازمند مداقة مفصل است، میتوان به وجود طیفی از فضاهای عمومی ـ از مشترک میان چند خانوار تا مشترک میان تمامی ساکنان محله ـ اشاره کرد که زمینة بسط و رونق تعاملات اجتماعی در سطوح مختلف محله را فراهم میکردند. با آغاز دورة شهرنشینی فزاینده از اوایل دهة 1340، شهر ایرانی با تغییرات معناداری در کمیت و کیفیت فضاهای عمومی خود مواجه شد. از‌این‌رو و در مقایسه با کارکرد و اهمیت این فضاها، نوشتار تلاش دارد تا روشنگری را در خصوص کارکرد فضاهای عمومی در پشتیبانی از هویت محلات شهری ایجاد کند. به این منظور دو محلة «نازیآباد» و «مهران» که وجوه مشترکی از منظر سالهای شکلگیری و طبقة اجتماعی ساکن، و وجوه افتراقی در سازمان فضایی و کمیت و کیفیت فضاهای عمومی خود دارند، مورد مطالعة تطبیقی قرار گرفتند. در تبیین چارچوب نظری پژوهش از نظرات و آرای صاحب‌نظرانی چون راپاپورت[1]، رالف[2]، کارمونا[3]، لینچ[4] و گِل[5] بهره گرفته شد. همچنین در انتخاب روش تحقیق، با توجه به ماهیت پژوهش که معنای خود را وام‌دار مجموعه‌عوامل چندبعدی است، از تلفیق دو روش کمّی و کیفی بهره گرفته شد. نتایج پژوهش برآمده از خلال پرسشگریها و مصاحبههای عمیق، نشان از نقش بسزای فضاهای عمومی در تولید و پشتیبانی از معیارهای برسازندة هویت در محلات شهری دارد. [1]. Rapoport [2]. Ralph [3]. Carmona [4]. Lynch [5]. Gehl
صمد علی پور؛ وحید قاسمی؛ سید احمد میرمحمد تبار
چکیده
با گسترش دسترسی به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و استفاده فزآینده‌ای که جوانان از انواع مطالب و محتوای این رسانههای نوین می‌نمایند، هویت فرهنگی به یکی از دغدغه‌های اصلی مرتبط با انسجام اجتماعی و یکپارچگی ملی تبدیل شده است. بدین لحاظ پژوهش حاضر، رابطه حضور و تعامل در شبکه اجتماعی فیس‌بوک را با هویت فرهنگی جوانان مورد ...
بیشتر
با گسترش دسترسی به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و استفاده فزآینده‌ای که جوانان از انواع مطالب و محتوای این رسانههای نوین می‌نمایند، هویت فرهنگی به یکی از دغدغه‌های اصلی مرتبط با انسجام اجتماعی و یکپارچگی ملی تبدیل شده است. بدین لحاظ پژوهش حاضر، رابطه حضور و تعامل در شبکه اجتماعی فیس‌بوک را با هویت فرهنگی جوانان مورد مطالعه قرار می‌دهد. پرسش اصلی این است که استفاده از فیس‌بوک چه تأثیری بر هویت فرهنگی کاربران دارد؟ آیا فیس‌بوک به‌عنوان یکی از ابزارهای جهانیشدن، تضعیف‌کننده هویت فرهنگی است؟پژوهش حاضر به‌صورت پیمایشی و با استفاده از روش نمونهگیری داوطلبانه و در دسترس و بهره‌گیری از پرسشنامه اینترنتی محقق‌ساخته، با تکیه بر نظریه‌های کاشت و ساخت‌یابی گیدنز صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کاربران جوان فیس‌بوک شهر اصفهان در سال 1391 تشکیل می‌دهند و حجم نمونه برابر با 424 نفر است.نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که بین مدت زمان عضویت، میزان استفاده و میزان مشارکت و فعالیت کاربران در فیس‌بوک و هویت فرهنگی کاربران رابطه معنادار معکوس و بین واقعی تلقی کردن محتوای مطالب فیس‌بوک و هویت فرهنگی کاربران رابطه معنادار مثبتی وجود دارد. یعنی هر چه مدت زمان عضویت، میزان استفاده و میزان فعالیت و مشارکت کاربران در فیس‌بوک از سوی کابران افزایش پیدا میکند هویت فرهنگی کاربران ضعیف‌تر میشود.
رضا همتی؛ محمد زینالی اناری
چکیده
مقاله حاضر نتیجه پژوهشی است که با هدف تبیین تفسیری نشانه در ساحت فضایی شهر صورت گرفته است. یکی از نشانه‌های مستعمل در بافت شهری اردبیل عبارت "سبلان" است. طیف وسیعی از مغازه‌ها، کالاها، دیوارنوشته‌ها و مؤسسات از این عنوان یا ترکیبی از آن در اسامی و یا تزئین خود استفاده می‌کنند. این پژوهش بر اساس روش پدیدارشناسی توصیفی انجام شده است ...
بیشتر
مقاله حاضر نتیجه پژوهشی است که با هدف تبیین تفسیری نشانه در ساحت فضایی شهر صورت گرفته است. یکی از نشانه‌های مستعمل در بافت شهری اردبیل عبارت "سبلان" است. طیف وسیعی از مغازه‌ها، کالاها، دیوارنوشته‌ها و مؤسسات از این عنوان یا ترکیبی از آن در اسامی و یا تزئین خود استفاده می‌کنند. این پژوهش بر اساس روش پدیدارشناسی توصیفی انجام شده است و ساختارهایی که از نشانه ترسیم شده بودند، از طریق تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه با دوازده نفر از شهروندان اردبیلی مورد بررسی قرار گرفته است. تحلیل پدیدارشناختی بر اساس الگوی تحلیلی موستاکاس نشان داد مردم اردبیل رمزگان به کار گرفته در نشانه را به گونههای متفاوتی تفسیر می‌کنند. آنها در فضای نمادین که به صورتهای رمزگانی با بیانهای خاص خودشان ایجاد شده است، بر اساس صورتهایی مشابه با همان بیانها که با گونههای احساسی، وجودی و قدسی توصیف میکردند، برداشت می‌کنند. این رمزگانها که در چارچوبی محدود تولید میشود، توسط مردمی که با آنها مواجه می‌شوند، به رغم آزادیشان در برداشت ترجیحی، در همین چارچوب قرائت میشود.
علی اشرف‌نظری؛ علی حسن‌پور؛ محسن حسن‌پور
چکیده
گفتمان های موجود در هر جامعه فرایندهایی را بازتولید می کنند که بر اساس آنها، این توانایی در افراد ایجاد می شود تا با به کارگیری نمادها، نشانه ها و زبان مشترک به عمل با یکدیگر بپردازند. هر گفتمان اغلب برخی انتخاب ها را به عنوان انتخاب های اشتباه، بی معنا یا غیرمناسب کنار می گذارد. در این پژوهش تلاش می شود با رویکرد مطالعات فرهنگی و بهره ...
بیشتر
گفتمان های موجود در هر جامعه فرایندهایی را بازتولید می کنند که بر اساس آنها، این توانایی در افراد ایجاد می شود تا با به کارگیری نمادها، نشانه ها و زبان مشترک به عمل با یکدیگر بپردازند. هر گفتمان اغلب برخی انتخاب ها را به عنوان انتخاب های اشتباه، بی معنا یا غیرمناسب کنار می گذارد. در این پژوهش تلاش می شود با رویکرد مطالعات فرهنگی و بهره گیری از روش گفتمان، سیاست نام گذاری در مجموعه های طنز صدا و سیما مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا، با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی ابتدا به جمع آوری داده ها پرداخته شده است و سپس با انتخاب پنج مجموعه طنز پخش شده از صدا و سیما به استخراج نام های مورد استفاده در این برنامه ها و نسبت آنها با نام های ملی و اسلامی پرداخته شده است. در این راستا، از مجموعه های پخش شده در سال های دهه 1380 به صورت تصادفی پنج سریال تلویزیونی، مرد هزارچهره، دارا و ندار، خوش نشین ها و خانه به دوش انتخاب شده، مورد بررسی قرار گرفته اند و نام هایی که در این مجموعه ها مورد استفاده قرار گرفته بود، استخراج شده است. نتایج این پژوهش در جداول فراوانی نشان می دهد علی رغم اینکه در زندگی اجتماعی همواره نام ها و نشانه های مندرج در متن گفتمان اسلامی مرکزیت دارند، در مجموعه های طنز صدا و سیما، این نام ها حداقل استفاده را دارند و در مقابل، این نام های ایرانی اند که بیشترین استفاده را داشته اند. از این رو، گفتمان معنایی حاکم در عرصه سیاست نام گذاری در برنامه های طنز صدا و سیما فرایندهایی را ایجاد کرده است که منجر به بازنمایی طنزگونه اسامی اغلب ایرانی و تضعیف نظام معنایی آن از طریق مطایبه بوده است.
ساکت حسین‌اف؛ حسین ذوالقدر
چکیده
دنیا شاهد تغییرات و تحولاتی عمیق است. این تغییرات در حوزه های عملکردی هویت، مرز، مفهوم جغرافیا (مکان) و زمان قابل درک اند. هویت ها چند پاره شده، مرزها درنوردیده و مکان و زمان به هم فشرده شده اند. در این رهگذر، تلویزیون یکی از عوامل موثر در بروز تغییرات است. با وجود این، به نظر می رسد تلویزیون که خود از مصادیق جهانی شدن به شمار می آید، دارای ...
بیشتر
دنیا شاهد تغییرات و تحولاتی عمیق است. این تغییرات در حوزه های عملکردی هویت، مرز، مفهوم جغرافیا (مکان) و زمان قابل درک اند. هویت ها چند پاره شده، مرزها درنوردیده و مکان و زمان به هم فشرده شده اند. در این رهگذر، تلویزیون یکی از عوامل موثر در بروز تغییرات است. با وجود این، به نظر می رسد تلویزیون که خود از مصادیق جهانی شدن به شمار می آید، دارای ویژگی های جدیدی است. چنانکه با اندکی مداقه در متون مربوط به جهانی شدن و رسانه ها در می یابیم، چهار واژه واقعیت، هویت، قدرت و فراواقعیت در چنین متونی همواره تکرار می شوند و کمتر کسی در ارتباط تنگاتنگ تلویزیون با این مقولات تردید روا می دارد. در مواجهه با چنین وضعیتی و برای درک مختصات تلویزیون جهانی، این مقاله نقطه عزیمت خود را بر پایه یک برساخته تئوریک با عنوان مدل ریف (RIPH) قرار داده و بر پایه این پیش فرض که درباره نقش و جایگاه تلویزیون در شکل دهی به وضعیت های فرهنگی نباید رویکرد افراط یا تفریط در پیش گرفت، سعی کرده است چشم اندازی از نحوه فعالیت تلویزیون های محلی و جهانی در عصر جهانی شدن ارائه کند و نتایج را از طریق روش مصاحبه با 20 نفر از پژوهشگران حوزه ارتباطات در میان بگذارد. ریف مخفف هم نشینی چهار کلمه واقعیت، هویت، قدرت و فراواقعیت است. اینها مفاهیمی هستند که تعریف های جدید از آنها، فهم ما را از زندگی بر روی کره زمین متحول کرده است. این مقاله با واکاوی نسبت میان تلویزیون و مفاهیم مذکور، مولفه های تلویزیون های جهانی و محلی را در قالب مدل ابداعی و پیشنهادی پژوهشگر به نام لوزی کارکرد تلویزیون های جهانی و محلی بررسی کرده است.
فاطمه رضایی خیرآبادی؛ رضوان حکیم‌زاده؛ محمدحسین محمدی؛ سید علی خالقی‌نژاد
چکیده
توجه به مساله هویت ملی در عصر مشروطه از اهمیت زیادی برخوردار شد، دغدغه هویت ملی در آثار بسیاری از نویسندگان این عصر، گویای جایگاه این مساله در این دوره تاریخی است. از جمله این نویسندگان، پدر داستان نویسی کوتاه ایران، سید محمدعلی جمال زاده است. براین اساس، پژوهش حاضر با هدف تشریح جایگاه نمادهای هویت ملی در آثار این نویسنده (یکی بود یکی ...
بیشتر
توجه به مساله هویت ملی در عصر مشروطه از اهمیت زیادی برخوردار شد، دغدغه هویت ملی در آثار بسیاری از نویسندگان این عصر، گویای جایگاه این مساله در این دوره تاریخی است. از جمله این نویسندگان، پدر داستان نویسی کوتاه ایران، سید محمدعلی جمال زاده است. براین اساس، پژوهش حاضر با هدف تشریح جایگاه نمادهای هویت ملی در آثار این نویسنده (یکی بود یکی نبود، تلخ وشیرین، کهنه و نو، قصه مابه سر رسید) درمراحل مختلف زندگی ادبی او صورت گرفته است.پژوهش حاضر از نوع پژوهش های توصیفی، کیفی است که با استفاده از روش تحلیل محتوا صورت گرفته است. بدین منظور با مطالعه ابعاد هویت ملی، مباحث نظری و ادبیات پژوهش درباره هویت ملی، مولفه هایی برای این هویت تعیین و سازه تحلیل محتوا تهیه شد و بر مبنای آن، میزان و نوع توجه به هویت ملی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد که از بین مولفه های هویت ملی در داستان های جمال زاده، بیشترین فراوانی متعلق به نمادهای زبان فارسی است. در مراحل بعدی این واکاوی نمادهای جغرافیایی، تاریخی، ادبیات، و مشاهیر و فرهنگ از بیشترین فراوانی ها برخوردارند. تحلیل کیفی محتوای داستان های جمال زاده نشان می دهد عناصر هویت ملی در آثار وی بسیار پررنگ و تقریبا تمام جنبه ها در آن مورد توجه قرار گرفته است.
جبار رحمانی؛ زهرا شعرباقچی‌زاده
چکیده
در طول تاریخ، ایرانیان بسیاری به سرزمین هند مهاجرت کرده اند. این جماعت های مهاجر در مواردی با جامعه میزبان ادغام شده اند و در مواردی نیز همچنان در لایه های هویتی خودشان، مولفه ایرانی را دارند. یکی از این جماعت های مهاجر ایرانی به هند، گروهی هستند که حدود یک قرن پیش، از منطقه های اطراف کرمان به هندوستان رفتند، و زندگی حاشیه نشینی را دنبال ...
بیشتر
در طول تاریخ، ایرانیان بسیاری به سرزمین هند مهاجرت کرده اند. این جماعت های مهاجر در مواردی با جامعه میزبان ادغام شده اند و در مواردی نیز همچنان در لایه های هویتی خودشان، مولفه ایرانی را دارند. یکی از این جماعت های مهاجر ایرانی به هند، گروهی هستند که حدود یک قرن پیش، از منطقه های اطراف کرمان به هندوستان رفتند، و زندگی حاشیه نشینی را دنبال کردند. این جماعت ها، به «ایران»، «غریبه» و «بلوچی» معروف هستند که البته از از بلوچ های منطقه بلوچستان متمایز هستند. یکی از مراکز خاص تمرکز این جماعت، در شهر «بهوپال» است. واکنش خاص این گروه کوچک در دوره جنگ ایران و عراق، و تمایل آنها برای آمدن به ایران و جنگیدن با صدام، پرسش مهمی را در مورد درک آنها از هویت خودشان مطرح می کند.در این مقاله با در نظر گرفتن هویت به مثابه امری سیال و مبتنی بر تجربه ترکیبی و گفتمانی، به هویت و فرهنگ ایرانی های بهوپال پرداخته شده است. حضور عناصر هویت بخش ایرانی (لباس، غذا، زبان، روش باستانی، خاطره جمعی) تدوام هویت ایرانی را در محیط هندی برای این افراد امکان پذیر ساخته است، با این تفاوت که در تجربه ای گفتمانی از هویت هندی شان، بازتولید شده اند.
بهمن زندی؛ سید مهدی سمایی؛ مسعود شهبازی
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی خودرونوشته‌های تهران و اردبیل است. با اینکه خودرونوشته‌ها قابلیت این را دارند که بتوانند موضوعی برای مطالعه در علوم مختلف قرار گیرند، تاکنون مطالعه‌ای جامع و علمی در مورد خودرونوشته‌ها در ایران صورت نگرفته و فعالیت‌های انجام‌شده در این ارتباط تنها محدود به جمع‌آوری و دسته‌بندی نوشته‌ها شده است. در این پژوهش ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی خودرونوشته‌های تهران و اردبیل است. با اینکه خودرونوشته‌ها قابلیت این را دارند که بتوانند موضوعی برای مطالعه در علوم مختلف قرار گیرند، تاکنون مطالعه‌ای جامع و علمی در مورد خودرونوشته‌ها در ایران صورت نگرفته و فعالیت‌های انجام‌شده در این ارتباط تنها محدود به جمع‌آوری و دسته‌بندی نوشته‌ها شده است. در این پژوهش به این پدیده از دیدگاه علم زبان‌شناسی نگریسته شده است. مسائلی که در این تحقیق مورد توجه قرار گرفته‌اند عبارتند از: بررسی نوع نمادهای به‌کار‌رفته، بررسی نوع خطوط، مضامین مختلف خودرونوشته‌ها، بررسی تأثیر نوع خودرو بر نوشته‌ها، بررسی گرایش خودرونوشته‌ها به لحاظ هویتی و مطالعه گرایش خودرونوشته‌های دارای مضمون اسم خاص به جنسیت خاص. نتایج مطالعه نشان می‌دهد خودرونوشته‌های این دو شهر از میان نمادهای زبانی، تصویری و ریاضی بیشتر از نماد زبانی بهره برده‌اند و به لحاظ خط از میان خط‌های فارسی و لاتین بیشتر از خط فارسی برای نگارش استفاده شده است. در هردو شهر، نوع خودرو بر مضمون خودرونوشته‌ها تأثیر دارد و به لحاظ مضمون، بیشترین گرایش به مضمون مذهبی است. در هر دو شهر مورد مطالعه به لحاظ هویتی خودرونوشته‌ها بیشتر به سمت هویت ملی ـ اسلامی گرایش دارند. در مورد گرایش جنسیتی اسم‌های خاص در هر دو شهر تهران و اردبیل گرایش به جنسیت مذکر است.
عبدالله گیویان؛ زهره توکلی
چکیده
با توجه به اهمیت و نقش دفاع مقدس و سینمای منتسب به آن در ارائه تصویر «خود» و «دیگری» و تأثیر آن در بازسازی هویت ملی، تحقیق حاضر درصدد شناخت تصویر ارائه‌شده از دشمن و تحول آن در سه دهه اخیر است. برای دستیابی به این هدف، به بررسی مفهوم و نظریه‌های بازنمایی از دیدگاه ریچارد دایر و استوارت هال پرداخته شده است. در ادامه، دیدگاه‌های ...
بیشتر
با توجه به اهمیت و نقش دفاع مقدس و سینمای منتسب به آن در ارائه تصویر «خود» و «دیگری» و تأثیر آن در بازسازی هویت ملی، تحقیق حاضر درصدد شناخت تصویر ارائه‌شده از دشمن و تحول آن در سه دهه اخیر است. برای دستیابی به این هدف، به بررسی مفهوم و نظریه‌های بازنمایی از دیدگاه ریچارد دایر و استوارت هال پرداخته شده است. در ادامه، دیدگاه‌های صاحب‌نظران تئوری هویت به عنوان مکمل نظریات هال، مطرح میشود. برای گردآوری و تحلیل متون از الگوهای کیت سلبی، ران کادوری و رولان بارت به صورت ترکیبی استفاده شده است. نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق، بیانگر این قضیه است که ابزارهای بازنمایی تصویر عراقی‌ها، به عنوان دیگری، طی سه دهه تغییرات قابل توجهی پیدا کرده است: در دهه 60، بیشتر از رمزگان کلامی، در دهه 70 بیشتر از رمزگان اجتماعی و در دهه 80، بیشتر از رمزگان فنی بهره گرفته شده است. همچنین، در دهه اول تصویر عراقی‌ها متکی بر اثرات هجوم عراقی‌ها، به صورت تصویر ذهنی از انسان‌هایی با مشخصاتی چون «بی‌رحم»، «خانه‌خراب»، «بی‌شرف» و متجاوز ارائه میشود. در دهه دوم با تصویر انسان‌های کودن، چاق با سیبل‌های کلفت و صدای زمخت روبه‌رو می‌شویم و در سومین دهه، این تصویر متحول شده و با انسان‌های مسلمان و برادر که با زور وارد جنگ شده‌اند، روبه‌رو هستیم. با بررسی و تحلیل فیلم‌ها آنچه در مواجهه با دیگری در تمام متون دیده شده است «استعاره مرز» برای مواجهه با عراقی‌هاست. در تمام فیلم‌های انتخابی از سینمای دفاع مقدس، بین خودی و غیرخودی، بین ایرانی‌ها و عراقی‌ها مرزی متصور است. در دهه اول، مرز عینی و واقعی است، در دهه دوم در حالتی گذار، با مرزهای شیشه‌ای و لرزان بین خودی و غیرخودی روبه‌رو هستیم و در نهایت در دوره سوم، مرزها کاملاً نمادین می‌شوند
محمدرضا حاتمی؛ سارویه مذهبی
چکیده
در سالهای اخیر هویت یابی جنسیتی زنان تحت تأثیر عوامل متعددی قرار گرفته است. وضعیت و جایگاهی را که زنان امروز در جامعه به دست آورده اند بسیارمتفاوت با وضعیت و جایگاه آنان در گذشته می‌باشد. امروز زنان و جامعه نسبت به هویت جنسیتی ایشان همگام با حرکت جهان به سوی مدرنیته نگرشی مقبول تر یافته‌اند. یکی از عوامل مؤثر بر این تغییر نگرش، تأثیر ...
بیشتر
در سالهای اخیر هویت یابی جنسیتی زنان تحت تأثیر عوامل متعددی قرار گرفته است. وضعیت و جایگاهی را که زنان امروز در جامعه به دست آورده اند بسیارمتفاوت با وضعیت و جایگاه آنان در گذشته می‌باشد. امروز زنان و جامعه نسبت به هویت جنسیتی ایشان همگام با حرکت جهان به سوی مدرنیته نگرشی مقبول تر یافته‌اند. یکی از عوامل مؤثر بر این تغییر نگرش، تأثیر رسانه ها، به ویژه رسانههای مدرن همچون اینترنت می‌باشد. نویسنده در این مقاله پس از مقدمه، ابتدا به تعریف هویت و رابطة آن با جنسیت می‌پردازد و سپس نحوة شکل گیری هویت زنانه و عناصر این هویت را در رابطه با رسانه برمیشمرد. هدف این مقاله، بررسی هویت جنسیتی زنان و ارتباط آن با رسانه به ویژه رسانههای مدرن همچون اینترنت می‌باشد.
ناصر باهنر؛ طاهره جعفری کیذقان
چکیده
این مقاله به بیان تأثیرات تلویزیون در عرصه فرهنگ با تأکید بر مقوله‌های هویت قومی و ملی می‌پردازد. نتایج طرح‌شده که حاصل بخشی از یک پژوهش علمی در مرکز تحقیقات صدا و سیما است نشان می‌دهد از سویی در سه بخش برنامه‌های طنز، خبر و سریال در برخی مقوله‌های هویت پیام‌هایی به طور متوالی از تلویزیون ایران پخش شده و بینندگان در معرض این پیام‌ها ...
بیشتر
این مقاله به بیان تأثیرات تلویزیون در عرصه فرهنگ با تأکید بر مقوله‌های هویت قومی و ملی می‌پردازد. نتایج طرح‌شده که حاصل بخشی از یک پژوهش علمی در مرکز تحقیقات صدا و سیما است نشان می‌دهد از سویی در سه بخش برنامه‌های طنز، خبر و سریال در برخی مقوله‌های هویت پیام‌هایی به طور متوالی از تلویزیون ایران پخش شده و بینندگان در معرض این پیام‌ها قرار گرفته‌اند؛ و از سوی دیگر تماشای تلویزیون تأثیری بر هویت قومی افراد نداشته است. در رابطه با هویت ملی نیز نتایج رگرسیون چندمتغیره ثابت میکند میزان تماشای تلویزیون پس از متغیرهای گسترة شبکه ارتباطی و میزان اعتماد به نفس افراد وارد معادله شده و به عنوان سومین عامل تأثیرگذار شناخته شده است. در مجموع، بهرغم اینکه تلویزیون ایران در مورد هرکدام از مقوله‌های مورد بررسی هویت، پیام‌هایی را تولید و پخش میکند، اما این پیام‌ها در کنار سایر عوامل تأثیرگذارند و تلویزیون پس از سایر متغیرهای نظام اجتماعی، عامل مؤثری بر نگرش مخاطبان در مورد هویت بوده است. همچنین این بررسی نشان داد برخلاف نظریه کاشت گربنر، در ایران تلویزیون بر ذهن مخاطبان تأثیر کاشتی نداشته و مردم بیشتر تحت تأثیر سایر متغیرهای نظام اجتماعی هستند.
حسام الدین آشنا؛ محمدرضا روحانی
چکیده
هویت یکی از پیچیده‌ترین مفاهیم در حوزه علوم انسانی و اجتماعی به شمار میرود؛ پدیده‌ای چندوجهی که از مناظر مختلف، مبانی و معانی گوناگونی را نمایان می‌سازد. در یک نگاه کلی میتوان هویت را حاصل دیالکتیک نظام ذهنی و ساختار اجتماعی و فرهنگی قلمداد نمود؛ رویکردی که هویت را در کنار غیریت مورد توجه قرار داده و بدین سان واحد تحلیل خود و ...
بیشتر
هویت یکی از پیچیده‌ترین مفاهیم در حوزه علوم انسانی و اجتماعی به شمار میرود؛ پدیده‌ای چندوجهی که از مناظر مختلف، مبانی و معانی گوناگونی را نمایان می‌سازد. در یک نگاه کلی میتوان هویت را حاصل دیالکتیک نظام ذهنی و ساختار اجتماعی و فرهنگی قلمداد نمود؛ رویکردی که هویت را در کنار غیریت مورد توجه قرار داده و بدین سان واحد تحلیل خود و دیگری را در حوزه هویت برجسته می‌سازد؛ اما وقتی از هویت فرهنگی سخن می‌گوییم نسبت هویت با مفاهیم پیچیده‌ای چون فرهنگ و ملیت، کلافی درهم‌تنیده را پدیدار می‌سازد که مفهوم هویت را با رویکرد‌های نظری گوناگون مواجه می‌سازد. این معنا در مورد ایران از اهمیت والایی برخوردار است زیرا منابع هویتی ایرانی، اسلامی و غربی هرکدام در دوره‌ای و به نحوی در انباشت هویتی ایرانیان تأثیر گذاشته و هویت فرهنگی ایرانی معاصر را پدید آورده‌اند. در این راستا میتوان دو رویکرد هویتی را در نظر گرفت: رویکرد توصیفی که ناظر به حال و گذشته است و رویکرد تجویزی یا سیاستی که ناظر به سیاست‌های هویتی است. در رویکرد تجویزی، مؤلفه‌های هویتی مفاهیمی عام، انتزاعی و کلی هستند چراکه اساساً تغییر و تحول هویتی حرکتی تدریجی و البته آرام در نظر گرفته میشود. با لحاظ نمودن این مبنا در سیاست هویتی، میتوان مؤلفه‌های اصلی هویت فرهنگی ایرانیان را در پنج حوزه تحلیل کرد: دیانت، زبان، جغرافیای فرهنگی، تاریخ و حافظه فرهنگی و نظام اجتماعی.
عبدالرضا نواح؛ نورالله قیصری؛ سیدمجتبی تقوی‌نسب
دوره 3، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
تحقیق حاضر با استفاده از رویکرد کمّی و به صورت پیمایشی در شهرستان اهواز انجام گرفته است. در این تحقیق، هویت قومیِ بخشی از جمعیت عرب این شهر مورد بررسی قرار گرفته است.اهداف کلان تحقیق، پاسخگویی به سؤال‌های زیر است:) عوامل داخلی مؤثر بر هویت قومی این بخش از جمعیت شهرستان اهواز چه بوده است؟؛2) تغییر در هویت قومی این بخش از جمعیت چه تأثیری ...
بیشتر
تحقیق حاضر با استفاده از رویکرد کمّی و به صورت پیمایشی در شهرستان اهواز انجام گرفته است. در این تحقیق، هویت قومیِ بخشی از جمعیت عرب این شهر مورد بررسی قرار گرفته است.اهداف کلان تحقیق، پاسخگویی به سؤال‌های زیر است:) عوامل داخلی مؤثر بر هویت قومی این بخش از جمعیت شهرستان اهواز چه بوده است؟؛2) تغییر در هویت قومی این بخش از جمعیت چه تأثیری بر هویت ملی آنان داشته است؟؛ 3) تغییر در هویت قومی چه تأثیری بر گرایش سیاسی مردم دارد؟؛ 4) تغییر در هویت قومی چه تأثیری بر گرایش به خشونت جمعی این جمعیت داشته است؟نمونة آماری در این تحقیق، 384 نفر از عرب‌های 18 تا 65 سال (زن و مرد) ساکن شهرستان اهواز بوده است. داده‌های این تحقیق در زمستان 1386 طی کاری سه‌ماهه، توسط پرسشنامه و به صورت نمونهگیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای جمع‌آوری شده است. همچنین به منظور دقت بیشتر، یک پرسشنامة پیش‌آزمون در مهر ماه 1386 در بین 50 نفر از عرب‌های ساکن شهرستان اهواز تکمیل شده است.نتایج حاصل از تحلیل دو متغیر داده‌ها نشان می‌دهد 21 متغیر از 22 متغیر مستقل (به جز ارتباط با خارج از کشور) با هویت قومی رابطة معناداری دارند. همچنین رابطة هویت قومی و هویت ملی با جهت‌گیری نه‌چندان مثبت به مقدار R برابر 586/0 مورد تأیید قرار گرفته است. در تحلیل دومتغیره، سه متغیر که مقدار آمارة آنها بیشتر از همه بود، به ترتیب عبارت بودند از: رضایت از نظام سیاسی، احساس محرومیت نسبی در بُعد سیاسی و احساس محرومیت نسبی در بُعد اقتصادی. نتایج حاصل از تحلیل چندمتغیرة داده‌ها که با استفاده از رگرسیون چندمتغیرة گام‌به‌گام انجام گرفته است، نشان می‌دهد 9 متغیر وارد معادلة رگرسیونی شدند که در نهایت توانسته‌اند 58 درصد از واریانس متغیر وابسته (هویت قومی) را تبیین کنند. متغیر احساس محرومیت نسبی در بُعد سیاسی با مقدار R2 برابر با 32/0 بیشترین اثر تعاملی را در بین سایر متغیرها بر هویت قومی داشته است.
محمدباقر علی‌زاده اقدم؛ محمد شیری؛ سجاد اجاقلو
چکیده
این مقاله به بررسی هویت اجتماعی دانش‌آموزان مقطع متوسطه با تأکید بر بُعد هویت ملی آنان می‌پردازد. در این مقاله سعی شده به این پرسش پاسخ داده شود که چگونه می‌توانیم میزان تعلق به هویت ملی دانش‌آموزان را افزایش دهیم؟ جامعه هدف دانش‌آموزان، دو دبیرستان از نواحی یک و دو شهر زنجان و به تعداد 700 نفر بوده که از آن تعداد، 30 نفر به منظور حضور ...
بیشتر
این مقاله به بررسی هویت اجتماعی دانش‌آموزان مقطع متوسطه با تأکید بر بُعد هویت ملی آنان می‌پردازد. در این مقاله سعی شده به این پرسش پاسخ داده شود که چگونه می‌توانیم میزان تعلق به هویت ملی دانش‌آموزان را افزایش دهیم؟ جامعه هدف دانش‌آموزان، دو دبیرستان از نواحی یک و دو شهر زنجان و به تعداد 700 نفر بوده که از آن تعداد، 30 نفر به منظور حضور در کارگاه انتخاب شدند. نوع پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و حل مسئله و بر اساس زمانی، طولی و پانلی بوده است. روش تحقیق از نوع کیفی و با تأکید بر تکنیک PCM (مدیریت سیکل پروژه) بوده است. در بحث مبانی نظری علاوه بر دیدگاه‌های خرد، کلان و تلفیقی راجع به هویت، از نظریات تاجفل، گیدنز، جنکینز و پیتربورک نیز استفاده شده است. جمع‌آوری اطلاعات از طریق تشکیل کارگاه‌ها و پرسشنامه حاصل شده است. یافتههای تحقیق نشان می‌دهد میزان تعلق به هویت ملی کل دانش‌آموزان در مقایسه با قبل از اجرای طرح، 10 درصد افزایش یافته است. میزان تعلق به هویت ملی در بین دانش‌آموزان پسر، 15 درصد و در بین دختران 5 درصد در مقایسه با قبل از اجرای طرح افزایش یافته است. میانگین نمره هویت تک‌تک دانش‌آموزان دختر و پسر در مقایسه با قبل از اجرای طرح، تقریباً دو برابر شده است. همچنین میزان آشنایی دانش‌آموزان با مشاهیر و مفاخر ایران‌زمین، عناصر فرهنگ ملی، آثار تاریخی و ملی ایران‌زمین، موسیقی ایرانی و برخی اسطوره‌های ملی ـ که شاخص‌های هویت ملی هستند ـ در مقایسه با قبل از اجرای طرح، دو برابر شده است.
رحمت‌الله صدیق سروستانی؛ صلاح‌الدین قادری
چکیده
مطالعه حاضر با رویکردی جامعه‌شناختی درصدد بررسی ابعاد هویت دانشجویان است. به منظور بررسی ابعاد هویت دانشجویان با توجه به دیدگاه نظریه‌پردازان ایرانی، حوزه هویت عرصه مواجهه سنت و مدرنیته به عنوان یکی از مهمترین پدیده‌های اثرگذار بر هویت ایرانی مدنظر قرار گرفت. بر این اساس سعی شد ابعاد هویت دانشجویان با توجه به مؤلفه‌های سنتی ...
بیشتر
مطالعه حاضر با رویکردی جامعه‌شناختی درصدد بررسی ابعاد هویت دانشجویان است. به منظور بررسی ابعاد هویت دانشجویان با توجه به دیدگاه نظریه‌پردازان ایرانی، حوزه هویت عرصه مواجهه سنت و مدرنیته به عنوان یکی از مهمترین پدیده‌های اثرگذار بر هویت ایرانی مدنظر قرار گرفت. بر این اساس سعی شد ابعاد هویت دانشجویان با توجه به مؤلفه‌های سنتی و مدرن بررسی شود. فرض اصلی این پژوهش پیوندی بودن هویت دانشجویان به معنای ترکیبی از مؤلفه‌های هویتی سنتی و مدرن است. هر بُعد هویت (سنتی و مدرن) در وجه فرهنگی، اجتماعی و سیاسی بررسی شده و برای هر یک از آنها شاخص‌هایی در نظر گرفته شده است. روش این مطالعه، پیمایش و گردآوری اطلاعات مبتنی بر پرسشنامه بود. جامعه آماری دانشجویان دانشگاه‌های تهران و جمعیت نمونه از 6 دانشگاه تهران، شهید بهشتی، علامه طباطبایی، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه الزهرا و دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی انتخاب شدند. یافتههای تحقیق نشان داد مؤلفه‌های مدرن هویت در بخش اجتماعی و فرهنگی نقش برجسته‌تری نسبت به مؤلفه‌های سنتی دارند. اما در بخش هویت سیاسی این مؤلفه‌های سنتی، یعنی گرایش به آمیختگی دین و سیاست و گرایش به اقتدارگرایی ملی و سیاسی است که در مقابل گرایش به وجود جامعه مدنی نقش برجسته‌تری در هویت دانشجویان دارد. بر اساس نتایج تحقیق، هویت دانشجویان نه یک سازه تک‌بعدی (سنتی یا مدرن) بلکه سازه‌ای پیوندی متشکل از مؤلفه‌هایی از هر دو بُعد سنتی و مدرن است.
عبدالحسین کلانتری؛ جلیل عزیزی؛ سعید زاهد زاهدانی
چکیده
هویت دینی به‌دلیل ماهیت و محتوایی که دارد تقریباً مهمترین بُعد هویت است که نقش بسیار تعیین‌کنندهای در هویت‌یابی افراد یک جامعه بازی میکند. میتوان ادعا داشت تقویت این بُعد از هویت موجب دوام و قوام سایر ابعاد آن شود و از سوی دیگر، چالش در این حوزه می تواند زمینه‌ساز بحران در سایر ابعاد هویت شود. این ادعا در جوامعی که دین رکن اساسی ...
بیشتر
هویت دینی به‌دلیل ماهیت و محتوایی که دارد تقریباً مهمترین بُعد هویت است که نقش بسیار تعیین‌کنندهای در هویت‌یابی افراد یک جامعه بازی میکند. میتوان ادعا داشت تقویت این بُعد از هویت موجب دوام و قوام سایر ابعاد آن شود و از سوی دیگر، چالش در این حوزه می تواند زمینه‌ساز بحران در سایر ابعاد هویت شود. این ادعا در جوامعی که دین رکن اساسی اداره آن را مشخص میکند، کاملاً صادق است. مقاله حاضر که نتیجه پژوهشی تجربی در این زمینه است، به دنبال بررسی میزان احساس تعلق به هویت دینی و عوامل مؤثر بر آن است. جامعه آماری این تحقیق، دانش آموزان مقطع سال سوم متوسطه نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شهر شیراز هستند که نمونهای 400 نفره شامل دختران و پسران مورد مطالعه را دربر میگیرند. نتایج نشان داده 88 درصد دانش آموزان دارای هویت دینی قوی هستند و تنها 4 درصد پاسخگویان، در این حوزه دارای مشکل یا بحران هستند.
محمدرضا جوادی یگانه؛ جلیل عزیزی
چکیده
هویت اجتماعی و هویت فرهنگی از جمله ابعاد مهم هویتی هستند که به دلیل ماهیت و محتوایی که دارند، شاید بتوان آنها را از ابعاد مهم هویت قلمداد کرد. این مقاله درصدد است پاسخی قانع کننده و علمی به این پرسش بدهد که میزان تعلق به هویت فرهنگی و اجتماعی در بین جوانان چقدر است و چه عواملی بر روی آن تأثیر میگذارد. در این راستا، و برای دستیابی به الگویی ...
بیشتر
هویت اجتماعی و هویت فرهنگی از جمله ابعاد مهم هویتی هستند که به دلیل ماهیت و محتوایی که دارند، شاید بتوان آنها را از ابعاد مهم هویت قلمداد کرد. این مقاله درصدد است پاسخی قانع کننده و علمی به این پرسش بدهد که میزان تعلق به هویت فرهنگی و اجتماعی در بین جوانان چقدر است و چه عواملی بر روی آن تأثیر میگذارد. در این راستا، و برای دستیابی به الگویی علی، نظریه‌های مختلف هویتی (در سه حوزه روانشناسی، جامعهشناسی و روانشناسی اجتماعی) بررسی شد. این مطالعه با استفاده از روش میدانی، تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه همراه با مصاحبه اجرا شد. جامعه آماری این تحقیق دانش‌آموزان سال سوم مقطع متوسطه نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شهر شیراز بودند که درباره 400 نفر، شامل 200 دختر و 200 پسر، به‌عنوان نمونه مطالعه شد. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار آماری SPSS استفاده شد و تحلیلها در دو حوزه آمار توصیفی و آمار استنباطی انجام شد. نتایج نشان داد که در بعد اجتماعی، 92 درصد و در بعد فرهنگی، 75 درصد پاسخگویان، به عناصر هویتی در این دو حوزه احساس تعلق بالا دارند.
علوم اجتماعی و ارتباطات
زهرا مجدی زاده؛ اعظم راودراد
چکیده
در اینستاگرام، بخش بزرگی از معنای برساخت شده با تصاویر به مخاطب منتقل میشود و به همین دلیل نیاز است که متون اینستاگرامی با رویکردی چندوجهی تحلیل شوند. روش تحلیل گفتمان انتقادی چندوجهی، همچون سایر انواع تحلیل گفتمان انتقادی به مفاهیم قدرت و ایدئولوژی و نیز به بافت دﺧﯿﻞ در اﻣﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺘﻦ توجه دارد و در عین حال، به دلیل توجه بر ...
بیشتر
در اینستاگرام، بخش بزرگی از معنای برساخت شده با تصاویر به مخاطب منتقل میشود و به همین دلیل نیاز است که متون اینستاگرامی با رویکردی چندوجهی تحلیل شوند. روش تحلیل گفتمان انتقادی چندوجهی، همچون سایر انواع تحلیل گفتمان انتقادی به مفاهیم قدرت و ایدئولوژی و نیز به بافت دﺧﯿﻞ در اﻣﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺘﻦ توجه دارد و در عین حال، به دلیل توجه بر چندوجهی بودن و استفاده از رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی، برای تحلیل متون اینستاگرامی سازگار است. هدف مقاله حاضر، معرفی این روش و بیان چگونگی کاربست آن به‌عنوان روشی مناسب برای انجام تحلیل گفتمان در اینستاگرام است. ساخت هویت، یک حوزه اصلی موردعلاقه برای مطالعات گفتمان انتقادی به شمار میرود و رسانههای اجتماعی مبتنی بر تصویر، توانایی تصویر برای برساخت هویت و انتقال آن به دیگران را ارتقا داده‌اند. به همین دلیل، مطالعه برساخت هویت در صفحات کودک‌محور اینستاگرامی برای مطالعه موردی انتخاب شد. ابتدا الگوی تحلیلی کرس و ون‌لیوون شرح داده شد. سپس تنها صفحه کودک‌محور خواهربرادری که در دسته اینفلوئنسرهای سطح بالای اینستاگرام ایرانی قرار دارد، با این روش و به تفکیک سطح متنی و سطح پیکره ای تحلیل شد. به دنبال آن گفتمانهای مردسالاری و سرمایه‌داری شناسایی و ارتباط آن با زمینه اجتماعی و صنعتی شرح داده شد. یافتهها همچنین سیال شدن و همزمانی‌شدن هویتها، متاثر از ظهور رسانههای اجتماعی را نشان داد. اهمیت این مقاله در معرفی و سپس نشان دادن کاربرد روش تحلیل گفتمان انتقادی چندوجهی و متکی بر نشانه شناسی اجتماعی است که در پژوهش های مختلف کمتر به کار گرفته شده است.
