فیروزه اصغری
چکیده
دانشگاه مانند هر اجتماع دیگری دارای فرهنگ است؛ اما فرهنگی که درحالحاضر بر دانشگاههای ایران حاکم است، با انتظارات از فرهنگ دانشگاه بهعنوان یک اجتماع علمی همخوانی ندارد. مقالهٔ حاضر براساس دیدگاه و تجربهٔ دانشگاهیان تلاش کرده است تا با رویکردی تفسیری به پرسش اصلی دربارهٔ چرایی و چگونگی اختلال در فرهنگ دانشگاهی ایران با استفاده ...
بیشتر
دانشگاه مانند هر اجتماع دیگری دارای فرهنگ است؛ اما فرهنگی که درحالحاضر بر دانشگاههای ایران حاکم است، با انتظارات از فرهنگ دانشگاه بهعنوان یک اجتماع علمی همخوانی ندارد. مقالهٔ حاضر براساس دیدگاه و تجربهٔ دانشگاهیان تلاش کرده است تا با رویکردی تفسیری به پرسش اصلی دربارهٔ چرایی و چگونگی اختلال در فرهنگ دانشگاهی ایران با استفاده از نظریه داده بنیاد پاسخ دهد. انتخاب مشارکتکنندگان شامل اعضای هیئتعلمی دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی وابسته به وزارت علوم و وزارت بهداشت، بر اساس نمونهگیری نظری و تا زمان دستیابی به اشباع نظری ادامه داشته است. گردآوری دادهها از طریق مصاحبهٔ نیمهساختاریافته شامل 17 مصاحبهٔ انفرادی و 4 مصاحبهٔ گروهی و مقولهبندی دادهها از طریق کدگذاری سهمرحلهای باز، محوری و انتخابی شامل 1900کد، 458مفهوم، 101زیرمقوله و 32مقوله اصلی به تفکیک انجام و تحلیل دادهها بر اساس مفهوم زمینه، ابزار تحلیلی پارادایم (شرایط، کنشـبرهم کنش و پیامد) و استراتژی تحلیلی ماتریس شرطیـپیامدی صورت گرفته است. براساس نتایج بهدست آمده «عدم التزام به هنجارهای آکادمیک» بهعنوان پدیدهٔ محوری انتخاب و مدل نهایی براساس شرایط علّی و عوامل زمینهای در دو سطح خرد و کلان، کنش و برهمکنش دانشگاهیان (مقاومت، سکوت و سوءاستفاده) و پیامدها (پیامدهای فردی، سازمانی و ملّی) حول پدیده محوری بسط داده شد. نتیجهگیری نهایی حاکی از تقویت و بازتولید پدیدهٔ محوری، در صورت عدم اقدام دانشگاه برای کمک به بهبود وضعیت از درون این نهاد علمی وعدم توجه به مسئولیت فردی دانشگاهیان است.
آموزش عالی
رضا مهدی
چکیده
کیفیت زندگی دانشگاهی و احساس رضایت کلی دانشجویان کلیاتی از زندگی دانشگاهی هستند که بر اساس نظریۀ تسری، از بخشهای گوناگون تأثیر میپذیرند. این پژوهش با هدف ارزیابی کیفیت زندگی تحصیلی دانشجویان بومی و غیر بومی دانشگاههای دولتی شهر تهران انجام شده است، هدفی توسعهای دارد و گردآوری دادههای آن پیمایشیست. جامعۀ آماری این پژوهش، ...
بیشتر
کیفیت زندگی دانشگاهی و احساس رضایت کلی دانشجویان کلیاتی از زندگی دانشگاهی هستند که بر اساس نظریۀ تسری، از بخشهای گوناگون تأثیر میپذیرند. این پژوهش با هدف ارزیابی کیفیت زندگی تحصیلی دانشجویان بومی و غیر بومی دانشگاههای دولتی شهر تهران انجام شده است، هدفی توسعهای دارد و گردآوری دادههای آن پیمایشیست. جامعۀ آماری این پژوهش، دانشجویان دورۀ کارشناسی است که 500 نمونه بهطور تصادفی از دانشگاههای جامعۀ هدف انتخاب و دادهها با استفاده از پرسشنامهای که محقق تنظیم کرده، گردآوری شده است. برای تعیین روایی پرسشنامه از پرسشهای آزمودهشده در پژوهشهای مشابه و آرای متخصصان استفاده و پایایی پرسشنامه با استفاده از شاخص آلفای کرونباخ از طریق پیشآزمون 15 نمونه در حد 86/0 تأیید شده است. برای تحلیل دادهها از نرمافزار اسپیاساسو آزمونهای آماری استفاده شده است. کیفیت زندگی دانشجویان بهطور معناداری کمتر از حد متوسط و کیفیت زندگی دانشجویان غیر بومی بهطور معناداری بالاتر از کیفیت زندگی دانشجویان بومی ارزیابی شده است. پایین بودن کیفیت زندگی دانشگاهی دانشجویان نشان میدهد سیاستهای آموزش عالی دربارۀ کیفیت و بهرهوری منابع ملی، تأثیری اندک داشته است. عدم رضایت دانشجویان از کلیت زندگی دانشگاهی، بهعنوان یکی از ذینفعان اصلی آموزش عالی، میتواند نقطه آغازی برای انحراف از رسالتها و فلسفههای توسعۀ آموزش عالی باشد. مدیران و رهبران آموزش عالی باید تصمیماتی جدی برای ارتقای کیفیت زندگی دانشگاهی اتخاذ نمایند. آموزش عالی بدون کیفیت زندگی دانشگاهی، نقض غرض خواهد بود.
آموزش عالی
فیروزه اصغری؛ محمدعلی نعمتی
چکیده
یکی از اهداف اصلی پژوهشهای دانشگاهی، پاسخ به نیازهای علمی جامعه است. در وهلۀ نخست، آنچه موجب اعتماد و ایجاد ارزش بهمنظور بهرهمندی از این پژوهشها توسط ذینفعان میشود، کیفیت علمی آنهاست. درصد قابل توجهی از پژوهشهای انجامشده در دانشگاهها، رسالههای دورة دکتری هستند که با صرف زمان و بودجۀ قابل توجه توسط دانشجویان این دوره ...
بیشتر
یکی از اهداف اصلی پژوهشهای دانشگاهی، پاسخ به نیازهای علمی جامعه است. در وهلۀ نخست، آنچه موجب اعتماد و ایجاد ارزش بهمنظور بهرهمندی از این پژوهشها توسط ذینفعان میشود، کیفیت علمی آنهاست. درصد قابل توجهی از پژوهشهای انجامشده در دانشگاهها، رسالههای دورة دکتری هستند که با صرف زمان و بودجۀ قابل توجه توسط دانشجویان این دوره انجام میشوند. پژوهش کیفی حاضر با هدف کشف و شناسایی چالشهای «کیفیت علمی رسالههای دورۀ دکتری» در دانشگاه های ایران براساس دیدگاه و تجربیات استاد و دانشجو، بهعنوان دو مؤلفۀ اصلی در انجام پژوهشهای دورۀ دکتری با استفاده از روش پدیدارشناسی انجام شده است. داده ها از طریق مصاحبۀ جمعآوری و براساس مفهوم نظری «زنجیرۀ ارزش» مورد تحلیل قرار گرفته است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد چالش کیفیت در رسالههای دکتری، دارای ابعاد چندگانه و چندلایۀ در هم پیچیدهای از عوامل (دانشجو، استاد، مدیران و سیاستگذاران)، ساختار سازمانی، رویهها، قوانین و عوامل محیطی دیگر است. افزون بر این، جریان قدرتمند و شتابان دیگری، همزمان در لابهلای این لایهها شکل گرفته که هم متأثر از آنها و هم تأثیرگذار بر آنهاست. مواردی از رفتارهای غیردانشگاهی که ضمن خدشهدار کردن هویت علمی دانشگاهها تبدیل به چالشی عمده برای کیفیت رسالههای دکتری در ایران شده است.
حمید جاودانی
چکیده
اگرچه «توسعه پایدار» به آرمانی جهانی بدل شده است، اما دستیابی به آن، نیازمند بازشناسی و بازاندیشی مفاهیم و بایسته های هم گرا با این پنداره زیست گرایانه است. ازاین رو، بخش گسترده ای از این نگاشته، مفهومی است؛ چراکه هدف این جستار، افزون بر بازکاوی مفاهیمی همچون «سرمایه اجتماعی» و کژراه هایی که روایت کنونی توسعه می پیماید، ...
بیشتر
اگرچه «توسعه پایدار» به آرمانی جهانی بدل شده است، اما دستیابی به آن، نیازمند بازشناسی و بازاندیشی مفاهیم و بایسته های هم گرا با این پنداره زیست گرایانه است. ازاین رو، بخش گسترده ای از این نگاشته، مفهومی است؛ چراکه هدف این جستار، افزون بر بازکاوی مفاهیمی همچون «سرمایه اجتماعی» و کژراه هایی که روایت کنونی توسعه می پیماید، پافشاری بر نقش نهادهای تولید دانش و بایسته های بنیادین ماهیت دانشی است که می تواند بر کمیت و کیفیت سرمایه اجتماعی و درنهایت، بر توسعه پایدار، اثرگذار باشد. مفهوم پردازی و بهره گیری از رویکردی تحلیلی و نقادانه، نیازمند بازنگری نظام مند، تحلیلی و نقادانه است که بخشی از روش شناسی این نگاشته را پوشش می دهد و موجب دگرنویسی در سبک آن نیز شده است؛ اما پویشی در زیست تجربه های نهادهای بین المللی و برخی از کشورهای پیشرو، جنبه عملی تر بدان بخشیده است. بحث و جمع بندی، بر پایه بنیان های نظری و زیست تجربه ها نگاشته شده است و بر کیفیت، تناسب آموزش، بایسته های مفهومی و رویکردهای نوین آموزش آینده پای می فشارد؛ مفاهیمی که بازتاب آن در سرمایه اجتماعی شهروندان، می تواند مسیر توسعه پایدار را هموار سازد.
زهرا کریمیان؛ علی محمد احمدوند
چکیده
در افق چشم انداز بیست ساله «ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، با هویت اسلامی و انقلابی، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بین الملل ...» (سند چشم انداز بیست ساله).در مهم ترین سند توسعه ملی کشور بر تقویت فرهنگ ایرانی اسلامی، ضرورت برخورداری از فناوری های اطلاعاتی ...
بیشتر
در افق چشم انداز بیست ساله «ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، با هویت اسلامی و انقلابی، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بین الملل ...» (سند چشم انداز بیست ساله).در مهم ترین سند توسعه ملی کشور بر تقویت فرهنگ ایرانی اسلامی، ضرورت برخورداری از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطات سازنده بین المللی به عنوان شاخصه های قدرت و توان ملی به وضوح تاکید شده است. به ویژه آنکه تحولات پرشتاب فناوری های اطلاعاتی در عصر جدید، علاوه بر ابعاد فنی و دانشی آن، تاثیرات فرهنگی اجتماعی عمیقی را در جامعه اطلاعاتی امروز به دنبال داشته و زمینه ارتباطات وسیع بین فرهنگی جوامع را فراهم کرده است. ظهور فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطات، ازسویی امکان بروز هویت های واگرای منطقه ای را فراهم کرده و از سوی دیگر، نوعی هم گرایی جهانی را در عرصه فرهنگ و هویت در پی داشته است. در این میان، دانشگاه ها به لحاظ نقش های متنوع علمی، فناوری و فرهنگی خود در هدایت و تربیت مهم ترین سرمایه های انسانی و آینده ساز جامعه، از جایگاه ویژه ای در تحقق اهداف چشم انداز توسعه برخوردارند. در این مطالعه، به روش نظری تحلیلی، با واکاوی دیدگاه های موجود در زمینه هویت فرهنگی و جامعه اطلاعاتی، ضمن مروری بر روند تشکیل هویت های بنیادین در گذار از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی، به بررسی تغییر هویت های برخاسته در شبکه ها و نقش دانشگاه ها در این باره پرداخته شده و چهارچوب مفهومی حاصل از ارتباط سه مقوله هویت فرهنگی، جامعه اطلاعاتی و دانشگاه ارائه شده است.
علی قاسم پور دهاقانی؛ محمدجواد لیاقتدار؛ سید ابراهیم جعفری
چکیده
در سالهای اخیر، «بینالمللی شدن» یکی از مباحث مهم محافل دانشگاهی بوده است. این موضوع دلالت بر تلفیق بُعد بینالمللی، میانفرهنگی و جهانی در اهداف، کارکردها و نحوة آموزش دارد. بومیسازی، نظریه دیگری است که خواهان اشاعه، انطباق و رشد پارادایم دانش، فناوری، هنجارهای رفتاری و سرمایههای فرهنگی و ارزشهای محلی خاص ...
بیشتر
در سالهای اخیر، «بینالمللی شدن» یکی از مباحث مهم محافل دانشگاهی بوده است. این موضوع دلالت بر تلفیق بُعد بینالمللی، میانفرهنگی و جهانی در اهداف، کارکردها و نحوة آموزش دارد. بومیسازی، نظریه دیگری است که خواهان اشاعه، انطباق و رشد پارادایم دانش، فناوری، هنجارهای رفتاری و سرمایههای فرهنگی و ارزشهای محلی خاص در موقعیت خاص است و همچون رویکرد بینالمللی شدن، پاسخی در برابر پدیده جهانیشدن است. هدف مطالعه حاضر، بررسی ماهیت و الگوهای عملی بینالمللی سازی برنامههای درسی و تبیین ربط و نسبت این رویکرد با نظریههای بومیسازی علوم و پدیده جهانیشدن است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کیفی و تحلیلی است که تلاش شده موضوع تحقیق با بهرهگیری از نظریات متخصصان حوزه علوم تربیتی و جامعهشناسی مورد بررسی و نقد قرار گیرد. یافتهها نشان میدهد بومیسازی و بینالمللی شدن یکی از مهمترین لوازم در عصر جهانیشدن، و رویکردی مهم برای احیای تفکر اسلامی در نظام علمی فرهنگی جهان است. اگرچه هر نظام آموزشی طبق آرمانها و اهداف جامعه و با توجه به میزان اهمیتی که برای دانش ملی و دانش جهانی قائل است، راهکارها و فرصتهای خاصی در ارتباط با رویکرد بینالمللی سازی و بومیسازی علوم دارد، اما نظام هایی که دور از هرگونه افراط و تفریط در این زمینه قدم برداشتهاند، توانستهاند نسبت به فرصتها و چالشهای پیش رو، تصمیمات مؤثرتری داشته باشند و در بحث تولید علم و تحقق رسالتهای آموزش عالی، اثربخشتر عمل کنند.